Rise of ISIL
W listopadzie 20015 roku na łamach serwisu Al Dżaziry ukazał się materiał dotyczący przyczyn powstania Państwa Islamskiego (ISIL). W wielowątkowym artykule zatytułowanym „Rise of ISIL” przedstawiono historię inwazji na Irak w 2003 roku, wojnę domową w Iraku, Syrii, a potem uformowanie się ISIL. Poniżej wybrano niektóre tezy, bądź wyjaśnienia dotyczące okoliczności powstania ISIL.
Na początku zaakcentowano, iż powstanie ISIL upokorzyło Damaszek, Bagdad, Teheran i Waszyngton. Wskazano, iż korzenie obecnego problemu geopolitycznego na Bliskim Wschodzie odnajdujemy jeszcze z czasów inwazji na Irak w 2003 roku, kiedy Amerykanie zalecili Huseinowi, aby opuścił Irak w ciągu 48 godzin. Powodem powstania planów ataku na Irak było rzekome posiadanie broni masowego rażenia WMD oraz wsparcie dla al-Kaidy. w artykule przypomniano, iż w obalaniu partii Baas Saddama Huseina uczestniczyło 148 tys. żołnierzy amerykańskich, 45 tys. Brytyjczyków, 2 tys. Australijczyków i 194 Polaków, a siły koalicji zdobyły Bagdad po 21 dniach walk.
W procesie debasyfikacji Iraku Coalition Provisional Authority (CPA) opierała się głównie na irackich szyitach na uchodźctwie. W efekcie koalicja musiała walczyć równocześnie z powstaniem sunnitów w centrum Iraku i powstaniem radykałów szyickich na południu. w celu obrony szyickich interesów, Muqtada al-Sadr rozpoczął tworzenie Armii Mahdiego. W 2012 roku premier iracki Maliki aresztował sunickich członków swojego rządu, oskarżając ich o terroryzm.
Główną postacią powstania sunnitów w Iraku był Jordańczyk Abu Musab al-Zarqawi. Jak podaje Al Dżazira, próbował on siebie kreować jako kogoś w rodzaju Rambo świata muzułmańskiego. Odpowiedzialny był za wysadzanie `samochodów pułapek`, czy zabijanie Amerykanów.
20 maja 2006 roku pierwszym demokratycznym premierem Iraku został Nouri al-Maliki, a w miesiąc po pierwszych irackich wyborach demokratycznych, Zarqawi został zabity w wyniku amerykańskiego nalotu. Jednakże już wkrótce potem w październiku 2006 roku Abu al-Masri ogłosił powstanie nowej sunickiej organizacji w Iraku – Islamskiego Państwa w Iraku.
Jednocześnie we wrześniu 2006 roku 30 plemion w prowincji Anbar uformowało tzw. „Przebudzenie Anbaru”, sojusz sunicki walczący z Al-Kaidą w Iraku (AQI) przy wsparciu sił amerykańskich i koalicyjnych. Paradoksalnie jednak często koalicja wspomagała byłych członków AQI, którzy przeszli do nowej formacji. 17 września 2009 roku zamknięto iracki Camp Bucca, gdzie przetrzymywano tysiące więźniów. Ocenia się, iż przez ten system więzień przeszło około 100 tys. osób.
W artykule wspomniano też o spekulacjach nt. domniemanego sojuszu reżimu Assada z dżihadystami irackimi i jego wpływie na powstanie ISIL. Jak podaje Mowaffak Al Rubaie, przestrzegał on Assada dwukrotnie, iż gra kartą sunicką m.in. transportowanie dżihadystów z Syrii do Iraku kiedyś spowoduje kłopoty w Syrii.
W sierpniu 2009 roku władze w Bagdadzie uznały, iż tzw. „przebudzenie sunickich plemion” nie powstrzymało Islamskiego Państwa Iraku przed atakami. W najkrwawszym ataku od 2007 roku w zamachu na Ministerstwo Sprawiedliwości zginęło 115 osób, a 721 zostało rannych. W kwietniu 2010 roku zostali też zabici liderzy Islamskiego Państwa w Iraku – Abu Ayyub al-Masri i Abu Omar al-Baghdadi.
Przyszły lider ISIL Abu Bakr Al-Baghdadi został aresztowany przez siły amerykańskie w Falludży w lutym 2004 roku, potem był przesłuchiwany w Camp Bucca. Był jednak uznawany za osobę z którą można współpracować. Z tego powodu uznano, iż nie stanowi zagrożenia i został wypuszczony.
W związku z wybuchem wojny domowej w Syrii, Assad zastosował podobny argument który używał Zachód w rozprawie z dżihadystami, szczególnie po powstaniu ISIL. Była to wojna z terrorem. Zdaniem `Jane’s Defence Weekly` tylko 6 procent syryjskich nalotów jest kierowanych na cele ISIL, a pozostałe na cele opozycji.
Od 2013 roku Islamskie Państwo Iraku rozpoczęło wojnę na dwu frontach w Syrii i Iraku. W Iraku opierało się na atakach partyzanckich, czy samobójczych atakach bombowych, gdy tymczasem w Syrii podjęto nowy front walki. Islamskie Państwo Iraku zaczęło przyciągać rekrutów z Azji Środkowej, Północnej Afryki i całego Bliskiego Wschodu. Abu Bakr al-Baghdadi odrzucił zwierzchność al-Kaidy w Syrii i uznał Jabhat al-Nusra jako część własnej organizacji. W ten sposób uformowało się ISIL (Islamskie Państwo Iraku i Lewantu) ze stolicą w Rakka. W styczniu 2014 roku ISIL objęło kontrolę nad Falludżą, zaś w czerwcu tego roku nad drugim największym miastem w Iraku – Mosulem. Kolejno 29 czerwca 2014 roku ISIL ogłosiło swojego kalifa. Wiele grup powstańczych ogłosiło swoją lojalność względem ISIL z rejonu Bliskiego Wschodu, Afryki i południowo-wschodniej Azji.
W przypadku zachodnich nalotów na cele ISIL przypomniano, iż członkami koalicji pozostają także Turcja, Arabia Saudyjska, Katar, czy Kuwejt, a jej celem są głównie tereny roponośne w rejonie Kurdystanu, gdzie zachodnie kompanie posiadają wielomiliardowe inwestycje. Konwoje z ropą są transportowane przez Syrię, bądź Turcję. Jak podano według danych przedstawionych przez Martina Chulova, dochody ISIL w 2014 roku na handlu ropą mogły wynosić około 3-4 mln dol dziennie.
W październiku 2015 roku do nalotów na cele ISIL dołączyli Rosjanie, którzy jednak w przeciwieństwie do Amerykanów chcą utrzymania Assada przy władzy w Syrii.
Opracowanie: Marcin Pietrzyk
Podobne tematy:
POWSTANIE PAŃSTWA ISLAMSKIEGO NA ŁAMACH AL DŻAZIRY