SYLWETKA MARIAM RADŻAWI 

marjam_radzawiMariam Radżawi (ur. 1953 w Teheranie jako Mariam Azodanlu) to liderka irańskiej opozycji i żona Masuda Radżawiego, założyciela organizacji Ludowych Mudżahedinów (PMOI, per. sazman-e modżhedin-e chalq-e iran). Radżawi w chwili obecnej jest prezydentem-elektem Narodowej Rady Wyzwolenia Iranu (NCRI, zwana także jako: Narodowa Rada Oporu). Rada powstała w 1981 roku w Teheranie w charakterze „rządu irańskiego na uchodźctwie”. Natomiast Organizacja Ludowych Mudżahedinów została założona w 1965 roku, początkowo jako zbrojna opozycja przeciwko reżimowi szacha i zachodniemu imperializmowi.
Mariam Radżawi urodziła się w Teheranie, w rodzinie z klasy średniej. Ukończyła studia inżynierskie w dziedzinie metalurgii. Jeszcze w czasie studiów brała czynny udział w antyszachowskim ruchu. W tym okresie jej siostra, Narges, została stracona. W 1982 roku, już za rządów Islamskiej Republiki, śmierć poniosła jej druga siostra – Masume, która zmarła w czasie tortur będąc w ósmym miesiącu ciąży. Życie stracił również mąż Masume. Te tragiczne doświadczenia w ogromnym stopniu wpłynęły na późniejsze działania i decyzje podjęte przez Radżawi.

Po Islamskiej Rewolucji, Radżawi stała się jedną z ważniejszych postaci Ludowych Mudżahedinów. W tym czasie zajmowała sie również rekrutacją studentów i młodzieży w szeregi organizacji. W 1980 roku startowała w wyborach do parlamentu, zdobywając 250 tysięcy głosów. Sama twierdzi, że rząd sfałszował wyniki głosowania, w związku z czym miejsca w parlamencie nie otrzymała. Rok później Radżawi zorganizowała pokojowe demonstracje na ulicach Teheranu, w których brało udział około pół miliona osób. Setki z nich zostało zabitych, a tysiące aresztowanych. Wkrótce Mariam Radżawi wyjechała do Paryża, gdzie jej pozycja jeszcze bardziej się umocniła. W 1985 r. została, obok swego męża Masuda, współprzewodniczącą Ludowych Mudżahedinów, a w 1989 roku została wybrana na sekretarza generalnego organizacji. Cztery lata później, Narodowa Rada Wyzwolenia Iranu wybrała Mariam Radżawi na przyszłego prezydenta Iranu, który obejmie władzę po upadku Islamskiej Republiki. Liderka tytułuje się „prezydentem-elektem Iranu na uchodźctwie”.

W polityce Mariam Radżawi znaczące miejsce stanowią kobiety. Sama zawsze elegancko ubrana, a zarazem z chustką na głowie, chce pokazać światu, że można połączyć islam z demokracją i że kobiety mogą odgrywać ważną rolę w życiu politycznym. Za jej aprobatą, kobiety zaczęły zajmować kluczowe stanowiska w ruchu oporu. Kobiety stanowią połowę NCRI.
W 2003 roku Radżawi została aresztowana wraz z 165 innymi aktywistami w czasie obławy francuskiej policji antyterrorystycznej na irańskich dysydentów. Rada uznała, że takie postępowanie francuskiego rządu świadczy o bliskiej współpracy Francji z Teheranem.Obława spotkała się z ostrymi protestami; strajkami głodowymi i samopodpaleniami. W wyniku samopodpalenia zmarło dwóch członków Rady. Po niecałym miesiącu, 3 lipca 2003, wszyscy aresztowani zostali zwolnieni wyrokiem sądu.
Mariam Radżawi jest wspierana przez wielu europejskich, australijskich i kanadyjskich polityków, którzy uważają jej osobę za „trzecie rozwiązanie” dla współczesnego Iranu. Radżawi przyjaźni się z Danielle Mitterrand, żoną byłego prezydenta Francji. W 2003 Danielle Mitterrand ostro potępiła obławę na członków NCRI. Mariam Radżawi wspierana jest także przez artystów, głównie irańskich, którzy pragną wolności słowa.
W lipcu 2007 około 50 tysięcy zwolenników Narodowej Rady Wyzwolenia Iranu pikietowało w podparyskiej miejscowości Villepinte. Domagali się usunięcia Organizacji Ludowych Mudżahedinów z listy organizacji terrorystycznych oraz wsparcia w walce z reżimem Islamskiej Republiki. Od 1997 roku Ludowi Mudżahedini widnieją na amerykańskiej liście terrorystów, taka sama sytuacja ma miejsce w Kanadzie i Iranie. 24 czerwca 2008, organizacja została usunięta z brytyjskiej listy, jednak wciąż widnieje na liście stworzonej przez Unię Europejską.
O Mariam Radżawi zrobiło się w Polsce głośno za sprawą 3,5 tysiąca polskich studentów, którzy pojechali do Paryża, by 28 czerwca 2008 wziąć udział w kolejnej już manifestacji zorganizowanej przez Narodową Radę Wyzwolenia Iranu. Takich figurantów było dużo więcej wśród 50 tysięcy manifestantów; do Paryża przyjechali studenci z całej Europy, skuszeni symboliczna opłatą (w Polsce było to 20 zł) za weekendowy pobyt w stolicy Francji. Studenci otrzymali flagi i kamizelki z podobiznami liderki. Tak przybrany 50 tysięczny tłum prezentował się imponująco. Manifestanci po raz kolejny domagali się skreślenia Ludowych Mudżahedinów z list organizacji terorystycznych w USA i Unii Europejskiej.

źródła:

1. foto Mariam Radżawi: http://smolec.com/kobiety/marjam_radzawi.htm

o autorce:

DIGITAL CAMERA

Katarzyna Javaheri

 

 

Absolwentka filologii orientalnej (iranistyka) o specjalności językoznawstwo na Uniwersytecie Jagiellońskim. Obecnie doktorantka na Wydziale Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego o specjalizacji przekładoznawstwo. Współautorka „Współczesnego słownika persko-polskiego” i redaktorka „Małej antologii literatury perskiej”. Redaktor serwisów: www.afganistan.waw.pl oraz www.iran.kraków.pl Tłumacz prasowy z języka perskiego, dari i paszto.