DZIENNIKARSTWO AL-JAZEERY

MEDIA
DZIENNIKARSTWO AL-JAZEERY

7.1. Kodeks etyczny telewizji i pracownicy/ dziennikarze;
7.2. Najpopularniejsze programy stacji oraz ich specyfika na tle kultury i mentalności arabskiej

[w:] Kamila Momot, Model telewizji pan-arabskiej na przykładzie stacji Al-Jazeera, Kraków 2007, (wybór tekstu).

Uniwersytet Jagielloński, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej.  Praca napisana pod kierunkiem dr Beaty Klimkiewicz, dostępna w Instytucie Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Rynek Główny 29, Kraków.

7.1. Kodeks etyczny telewizji i pracownicy/ dziennikarze (fragmenty)

Kodeks Etyczny Al-Jazeery („Al-Jazeera Code of Ethics”)

1. Przestrzegać takich dziennikarskich wartości, jak szczerość, odwaga, sprawiedliwość, umiarkowanie, niezależność, wiarygodność, różnorodność, nie przekłaadając komercyjnych lub politycznych interesów nad profesjonalizm.

2. Dokładać wszelkich starań aby dotrzeć do prawdy, którą później należy wyemitować w naszych programach, wiadomościach i biuletynach w sposób nie budzący żadnych wątpliwości, co do jakości i właściwego przedstawiania.

3. Traktować naszych widzów z szacunkiem i wiarygodnie przedstawiać każdą historię, tak, aby była ona jasna, oparta na faktach i dawała właściwy obraz przy jednoczesnym poszanowaniu prywatności, przyzwoitości oraz uczuć ofiar zbrodni, wojen, dochodzenia lub katastrofy, ich bliźnich oraz naszych widzów.

4. Sprzyjać uczciwej i szczerej konkurencji wśród mediów, bez zezwolenia na jej niekorzystny wpływ na nasze standardy i wyniki, tak aby zdobycie interesującego materiału nie było celem samym sobie.

5. Prezentować zróżnicowany punkt widzenia i opinii bez uprzedzeń i stronniczości.

6. Uznać zróżnicowanie w ludzkim społeczeństwie razem z jego rasami, kulturami, wierzeniami, wartościami i wrodzonymi cechami szczególnymi i wiernie prezentować tę różnorodność.

7. Przyznać się do błędu i kiedy się pojawi, szybko go skorygować oraz dopilnować, że nie powtórzy się w przyszłości.

8. Przestrzegać przejrzystości w zakresie źródeł informacji i trzymać się międzynarodowo ustanowionych praktyk dotyczących praw tych źródeł.

9. Starannie rozróżniać materiały informacyjne od opinii i analiz, aby ustrzec się przed zarzutami spekulacji i propagandy.

10. Wspierać innych dziennikarzy i oferować im pomoc w razie potrzeby, zwłaszcza w przypadku aktów agresji i nadużycia, na które dziennikarze są czasami narażeni. Współpracować z arabskimi i międzynarodowymi związkami zawodowymi w celu propagowania wolności prasy i walki o nią.

7.2. Najpopularniejsze programy stacji oraz ich specyfika na tle kultury i mentalnościarabskiej (fragmenty)

Programy informacyjne stacji wykazują ogromną różnorodność. Znajdują się wśród nich programy analityczne, przeglądy prasy, zwykłe informacje. Poniżej przedstawiam listę tych programów, które zostały wyszczególnione przez Allied Media Corporation.

Poranek Al-Jazeery – informacyjny biuletyn, należący do porannej ramówki stacji; zawiera najnowsze wiadomości i raporty; wzbogacony o informacje sportowe, przegląd prasy i krótkie reportaże;

Pomiędzy Liniami – ostatnie wydarzenia ukazywane poprzez analizy gazet i magazynów śwwiatowych;

Biuletyn Ekonomiczny – codzienne ekonomiczne trendy na rynkach światowych;

Codzienne Zbiory – jednogodzinny biuletyn informacyjny; kompilacja najważniejszych newsów dnia z analiz i komentarzem; informacje polityczne wzbogacone o newsy ekonomiczne i sportowe;

Wywiad Dnia – wcześniej nagrane wywiady z politykami, naukowcami i światowymi przywódcami; korespondenci stacji swoją dociekliwością starają się uzyskać odpowiedzi na najbardziej niewygodne pytania;

Cotygodniowy Przegląd Wydarzeń – w programie analizowane i omawiane są wszystkie najważniejsze wydarzenia minionego tygodnia;

Talk-shows to niewatpliwie nowość na gruncie kultury arabskiej. Programy tego typu stworzyły nowe forum wymiany myśli, opinii i zdań w arabskiej przestrzeni medialnej. Warto zaznaczyć, że ten format programów będącw kontekściecie arabskim, odniósł ogromną popularność.

Świadkowie Stulecia – cotygodniowy program, do którego zapraszane są osobowości odgrywające znaczącą rolę na gruncie kultury arabskiej w minionych dekadach; dzielą się oni z widzami doświadczeniami i wspomnieniami ważnych wydarzeń , których byli świadkami, nieraz odkrywają fakty, które były ukrywane przez lata;

Forum Kulturalne – przeglą różnorodnych wydarzeń kulturalnych (sztuka, teatr, kino, muzyka) dziejących się w Świecie Arabskim; program otwiera przestrzeń do debaty na tematy kulturalne;

Tylko dla Kobiet – po raz pierwszy w telewizji arabskiej powstał program prowadzony przez kobietę (Montaha Al Ramahi) i skierowany przede wszystkim do kobiet. Eleganckie, wykształcone kobiety z całego Świata Arabskiego przedstawiają swój punkt widzenia, zarówno na sprawy polityczne, społeczne oraz naukowe. Podobnie, jak w większości programów o formacie talk-show widzowie mogą w nim interaktywnie uczestniczyć;

Więcej Niż Jedna Opinia – cotygodniowy, interaktywny program stacji poruszający aktualne kwestie polityczne, społeczne, naukowe i kulturowe; zapraszani przez prowadzącego – Samy Haddad – goście to przeważnie eksperci zajmujący się Światem Arabskim. Program stanowi forum wymiany opinii i punktów widzenia; jego nazwa nawiązuje do motto przewodniego stacji ‘Opinion and the other opinion’;

Bez Granic – program oparty na dyskusji skupiającej się na aktualnych wydarzeniach z życia widzów z różnych sfer społecznych; goście to m.in. politycy, przywódcy partii, naukowcy, pracownicy akademiccy, eksperci i islamscy uczeni, którzy dzielą się swoją wiedzą z publicznością oraz odpowiadają na pytania widzów; gospodarzem programu jest Ahmed Mansour;

Otwarty Dialog – urzędnicy i intelektualiści opowiadają na pytania zadawane na żywo przez publiczność; tematyka pytań dotyczy zwykle aktualnych wydarzeń;

W Przeciwnym Kierunku – jest najpopularniejszym interaktywnym programem pośród wszystkich arabskojęzycznych programów satelitarnych; Faisal Al Qassem, każdego tygodnia moderuje debatę pomiędzy dwiema osobami przedstawiającymi opozycyjne stanowisko w stosunku do omawianej sprawy; przez pierwsze dwie minuty zadaje on swoim gościom pytania, które ukazują opozycyjne stanowiska zaproszonych do rozmowy. W ten sposób zaczyna się program, który niemal zawsze kończy ogromna ilość telefonów do studia [El-Nawawy, Iskandar 2003, s. 92]. Obserwatorzy wskazują na duże znaczenie społeczne talk-show Al-Qassem’a. „Kwestie, które nie mogły być dokładnie wyjaśnione z powodu braku zdjęć /materiałów video są przynajmniej dyskutowane w programach typu The Opposite Direction” [Miles 2005, s. 337].

Religia &Życie – każdego tygodnia, znany muzułmański uczony Sheikh Yussef Al. Qaradawi, porusza ważne dla Świata Arabskiego tematy, analizuje je pod kątem islamskiego punktu widzenia; program bazuje na formule otwartej, w której uczestniczy widownia; co najistotniejsze: w programie prezentowane są różne ideologie i każdy odłam islamu znajduje swoją reprezentację; W swoich programach Al-Jazeera porusza często kwestie islamskich wartości. „Można zaryzykować stwierdzenie, że stosuje ona podwójny standard w traktowaniu islamu a innych tematów” [Wożniak 2005, s. 3].

Bez Zobowiązań – politycy, naukowcy dyskutują w celu znalezienia odpowiedzi na kontrowersyjne tematy; nie ma limitów, tematów tabu; przewidziane są formy interaktywnego udziału w dyskusji: telefon do studia z własnym pytaniem;

SPIS TREŚCI

Rozdział 1. WPROWADZENIE str 5

1.1. Ramy tematyczne, str 5

1.2. Założenia metodologiczne, s. 6

Cz I

Rozdział 2. CHARAKTERYSTYKA GEOGRAFICZNA I POLITYCZNA KRAJÓW ARABSKICH

2.1. Kraje arabskie i ich specyfika, s. 8

2.2. Pojęcie pan-arabizmu, s. 11

Rozdział 3. SYSTEMY MEDIALNE W KRAJACH ARABSKICH, s. 12

3.1. Arabska sfera publiczna i przestrzeń medialna. Zewnętrzne czynniki kształtujące

arabską przestrzeń medialną, s. 12

3.2. Cechy mediów arabskich, s. 16

3.3. Polityka medialna krajów arabskich, s. 17

Rozdział 4. ARABSKI MODEL TELEWIZJI, s. 22

Cz II

Rozdział 5. CHARAKTERYSTYKA AL-JAZEERY. HISTORIA AL-JAZEERY, s. 29

5.1. Historia Al-Jazeery – „państwo ze stolicą w Katarze”, s. 29

5.2. Oglądalność, .s. 38

Rozdział 6. OBRAZ ŚWIATA ARABSKIEGO WEDŁUG AL-JAZEERY, s. 44

6.1. „Arabski parlament w eterze”, s. 44

6.2. Wpływ położenia geograficznego na staccję i stosunki z krajami sąsiadującymi, s. 45

6.3. Al-Jazeera telewizją panarabską, s. 48

6.4. Al- Jazeera vs. Zachód: relacje na linii Doha – Waszyngton, s. 50

Rozdział 7. DZIENNIKARSTWO AL-JAZEERY, s. 55

7.1. Kodeks etyczny telewizji i pracownicy/dziennikarze, s. 55

7.2. Najpopularniejsze programy stacji oraz ich specyfika na tle kultury i mentalności arabskiej, s. 59

Zakończenie, s. 66

Bibliografia, s. 68

Spis iustracji, s. l74

KAMILA MOMOT, jest absolwentką Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, studentką kulturoznawstwa międzynarodowego w Instytucie Studiów Regionalnych UJ, aktualnie przebywa na wyjeździe naukowym w Chinach.