CYWILIZACJE
PRZYSZŁE LOSY ŚWIATA
Jaką rolę odgrywa islam w kształtowaniu stosunków międzynarodowych? Jak realizowana jest polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych wobec Bliskiego Wschodu? Na powyższe pytania postaram się odpowiedzieć w poniższym artykule.
Odnosząc się do religii islamu, powstała ona w VII wieku za sprawą proroka Mahometa w dość szczególnych warunkach, jakie panowały wówczas na terenie Arabii. Odnosi się to do kwestii religijnych (powolne kształtowanie się monoteizmu wśród plemion beduińskich), jak i wzrostem znaczenia czynnika arabskiego w tym okresie. Plemiona arabskie przesuwały się coraz bardziej na północ wnikając w struktury społeczne, głównie Syrii (ówczesne Bizancjum).
Mahomet w swej doktrynie religijnej uznał Jezusa jako Mesjasza, „Wysłannika Słowa Boga”, także jako jednego z proroków, co według niektórych odzwierciedlało wpływy nestoriańskiej myśli religijnej, bardzo wówczas popularnej i rozpowszechnionej, szczególnie na Wschodzie. Mahomet siebie zaś ogłosił ostatnim prorokiem, który miał ustanowić z woli Boga nowy porządek na świecie, szari`a.
W ten sposób zaczął wyodrębniać się islam, charakter tej nowej religii był o tyle podobny do chrześcijaństwa, że posiadała ona charakter misyjny, starając się objąć swym zasięgiem cały świat. Islam jako jedno z narzędzi do realizacji tej wizji, wprowadził kategorię świętej wojny – czyli dżihadu, stopniowego nawracanie na islam „innowierców”. Choć w samym szari`a zalecono tolerancję wobec mniejszości, szczególnie żydów i chrześcijan. Mahomet, a później jego nastepcy z pomocą wiernych zaczęli podbijać nowe obszary w celu nawracania i szerzenia nowej idei, przez współwyznawców uznanej za jedyną prawdę Boga. W przypadku chrześcijaństwa wyrażało się to początkowo poprzez głoszenie Ewangelii, choć w późniejszym okresie także używano oręża, m.in. jako kontrakcję na wpływy muzułmańskie i pogańskie, jak w czasie epoki krucjat w Palestynie, czy nawet w regionie Bałtyku.
Do realizacji swych poglądów prorok użył prawno- naturalnej interpretacji prawa odwołując się do najwyższego źródła sprawiedliwości jakim jest Bóg, pozwoliło to na szybkie rozpowszechnianie się islamu. W chrześcijańskim pojmowaniu religii również panowała podobna interpretacja, dotyczy to w szczególności wieków średnich podczas, których zwierzchnicy Kościoła dokonywali wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej oraz wprowadzili instytucję Inkwizycji.
Nauki Jezusa zawierały w początkowym okresie świadectwa czystej miłości do bliźnich i pozbawione były uprzedzeń rasowych , czy religijnych. Czy jednak religie po okrzepnięciu zawsze dążą do zdobycia pełnej władzy nad światem, a może jak w przypadku średniowiecznych kapłanów, zależy to od sposobu pojmowania jej założeń i dobrania odpowiednich metod ich realizacji?
Chciałbym teraz poruszyć kwestię Stanów Zjednoczonych i roli jaką odgrywają one na arenie międzynarodowej. Stany Zjednoczone jako mocarstwo współtworzy, a także dyktuje tempo przemian w świecie. Reszta świata podąża za nimi.
Na szczególną uwagę zasługuje forma rządów jakiej używają Amerykanie do rozwiązywania problemów politycznych, ustrojowych oraz mających wpływ na bezpieczeństwo świata.
Taktyka mocarstwa opiera się na znalezieniu sobie „sojusznika”, którym posługują sie wspierając go finansowo i uzbrajając, taką strategia miała miejsce podczas wojny afgańsko – rosyjskiej, gdzie Amerykanie zbroili Afgańczyków w celu powstrzymania ekspansji radzieckiej stanowiącej realne zagrożenie dla Stanów Zjednoczonych, podobnie gdy USA obawiało się Iranu zaczęli uzbrajać Irak w broń chemiczną i biologiczną, której użył Saddam Hussain przeciwko mniejszości kurdyjskiej. Zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku taktyka ta stała się zgubna dla Stanów Zjednoczonych, bowiem reżim Saddama Husseina używał owej broni do celów ofensywnych np. napadając na bliskiego sojusznika amerykańskiego w regionie – Kuwejt, z kolei Talibowie atakują Amerykanów bronią, którą ci z kolei zaopatrywali kiedyś Afgańczyków. Czy ingerencja Stanów Zjednoczonych w sprawy innych państw i przyjmowanie roli obrońcy pokoju oraz uzbrajanie państw i nastawianie ich przeciwko sobie jest odpowiednią metodą rozwiązywania konfliktów i czy w konsekwencji może to zagrażać światowemu porządkowi?
Kiedy obserwujemy sytuację na Bliskim Wschodzie, w szczególności to co dzieje się w Iraku, Iranie, Libanie i Afganistanie, umyka naszej uwadze to co było początkiem wszystkich konfliktów w tym regionie.
Początkowo Arabowie-muzułmanie byli jednym narodem, ale po kolejnych rządach 4 kalifów rozpoczęły sie podziały ze względu na przywództwo religijne i militarne. W ten sposób doszło także do podziałów na gruncie teologii islamskiej, w efekcie czego wyodrębnili się sunnici (kalif był jedynym zwierzchnikiem religijnym i politycznym) oraz szyici, którzy uważali że sprawami religijnymi powinien zajmować się jeden człowiek biegły w koranie – zwany imamem. Opócz tego w kolejnych wiekach następowały kolejne podziały, szczególnie wśród szyitów. Podział ten powodował ustawiczne wojny pomiędzy muzułmanami. Należy także pamietać, że wielu muzułmanów było wcześniej chrześcijanami. W prawie szari`a jest mowa o równości ludzi, ale tak naprawdę w obrębie państwa muzułmańskiego nie obejmowało to mniejszości religijnych (przykład podatków, nierównego traktowania przed sądem), także praw kobiet. W 1981 roku społeczność muzułmańska uchwaliła specjalną Deklarację dotyczącą praw człowieka w islamie. Pomimo tego, nadal szari`a jest doń nadrzędne, bowiem prawa człowieka jako z natury antropocentryczne są z natury rzeczy mniej istotne od praw Allaha. Sprzeczność w rozumieniu praw człowieka na gruncie zachodnim i muzułmańskim jest już widoczna u źródeł różnic cywilizacyjnych. Chrześcijaństwo jest religią bardziej antropocentryczną, a nie tak jak judaizm i islam – teokratyczną. Poza tym w świecie zachodnim w większym zakresie wystąpiły procesy sekularyzacyjne, szczególnie po rewolucji francuskiej i narodzinach myśli liberalnej.
Kiedy uzbrojony reżim Sadama Husseina zaatakował Kuwejt i zagroził, że Arabia będzie następną ofiarą, to szybko podjęto kroki, aby temu zapobiec. Z pomocą rodzinie królewskiej przyszedł bogaty Osama bin Laden proponując zgładzenie „niewiernych”, jednakże król saudyjski otrzymał lepszą propozycję od Amerykanów i zrezygnował z pomocy Bin Ladena (przedstawione m.in. w filmie „Kingdom”). Amerykanie zaproponowali pół miliona żołnierzy, co było intrantną propozycją . Rozgniewany bin Laden zaczął występować w meczetach nawołując do powstania przeciwko Ameryce i rodzinie królewskiej, dzięki swojej charyzmie i olbrzymim środkom finansowym szybko zdobył ogromną liczbę zwolenników, tak powstała Al-Kaida. W ten sposób wykorzystując fanatyzm religijny stworzono nową niebezpieczną ideologię – islamizm tzw. upolityczniony islam, który uważa demokrację za skrajne zło i nie respektuje innych religii (islamizm należy odróżniać od samej istoty islamu).
Zaatakowanie Amerykanów w Nowym Jorku zapoczątkowało erę tzw. terroryzmu międzynarodowego. Zdaniem Erica Laurent`a I wojna Światowa rozpoczęta w 1914 roku zakończyła się dopiero w 1989-91 roku po upadku komunizmu, ale czy tak jest faktycznie ?
ADAM KOZŁOWSKI
student prawa, Łódź
Komentarze: Marcin Pietrzyk