WYJĄTKI Z IRAŃSKIEGO KODEKSU CYWILNEGO

Wpisał: Robert Mikołajek
PRAWO/RELIGIA

W dniu 5 marca 2008 roku serwis internetowy onet.pl, podał informację w kwestii obywatela Iranu, który nie wywiązał się ze swojej obietnicy przedmałżeńskiej względem swojej żony (pełny tekst artykułu za serwisem Onet.pl cytujemy poniżej)1.

Jednak dla obywatela Iranu cała ta sytuacja nie przedstawia się tak śmiesznie, gdyż w rażący sposób naruszył on warunki, umowy przedmałżeńskiej, o jakich wspomina Irański Kodeks Cywilny.

Jak zatem można zobaczyć w zaprezentowanym poniżej materiale, Irański Kodeks Cywilny bardzo wnikliwie reguluje wszelkie możliwe „oszustwa przedmałżeńskie”. Wypada się zastanowić, czy duchowni chcieli w ten spoóśb zabezpieczyć kobiety przed oszustwem? Tak sztywne reguły zapewne spodobać mogą się wojującym Panią, gdyż w przypadku tym niema mowy o braku równouprawnienia uregulowanego w sposób formalno-prawny.

Korzystając z okazji pragnę przedstawić Państwu też drugi dość ciekawy artykuł pt. „Ile kosztuje życie kobiety w Iranie?”, autor przedstawił w nim szereg innych ciekawych praw i nakazów gwarantujących wybrance utrzymanie odpowiedniego statusu społecznego (pełny tekst artykułu za serwisem Interia.pl cytujemy poniżej) .

Aby przybliżyć Państwu sytuację w jakiej znalazł się ten „nieszczęśnik”opisany w artykule pierwszym, prezentujemy poniżej WYJĄTKI Z KODEKSU CYWILNEGO REPUBLIKI MUZUŁMAŃSKIEJ IRANU, o których więcej poczytać można w książce Pani Małgorzaty Stolarczyk „Iran Państwo i Religia”2.

WYJĄTKI Z KODEKSU CYWILNEGO REPUBLIKI MUZUŁMAŃSKIEJ IRANU

O małżeństwie

Art. 1034: Można prosić o rękę tylko tej kobiety, dla której małżeństwo nie jest przeszkodą.
Art. 1035: Obietnica małżeństwa nie tworzy matrymonialnego związku nawet wówczas, gdy całość lub część posagu, ustalonego między dwiema stronami do opłaty w chwili zawierania małżeństwa, została uiszczona. Zarówno mężczyzna, jak i kobieta mogą, dopóki akt ślubu nie został ogłoszony, zrezygnowaćze wstąpienia w związek małżeński, a druga strona nie ma prawa obwiniać o niedotrzymanie umowy małżeństwa, czy też wnosić o rekompensat Jedynie z powodu odmowy.

Wzajemne obowiązki i prawa stron zawierających małżeństwo

Art. 1102 Po odpowiednich zaślubinach stosunki matrymonialne nabierają automatycznie mocy prawnej, a prawa i wzajemne obowiązki męża i żony zostają uprawomocnione.
Art. 1103 Mąż i żona niniejszym są zobowiązani do ustanowienia między sobą przyjaznych stosunków.
Art. 1104 Mąż i żona muszą współpracować ze sobą dla dobra swojej rodziny i wychowania dzieci.
Art. 1106 Koszt utrzymania żony jest obowiązkiem męża w małżeństwach stałych.
Art. 1107 Koszty utrzymania, wraz z mieszkaniem, ubraniem, wyżywieniem, umeblowaniem, winny być adekwatne do sytuacji żony, zatrudnienie służby zaś wtedy, gdy żona przywykła do niej lub jej potrzebuje z powodu choroby bądź kalectwa.
Art. 103′: Osoby zamierzające zawrzeć związek małżeński, w przypadku, gdy planowane małżeństwo zostało odwołane, mogą żądać zwrotu darowanych drugiej stronie bądź rodzicom tej strony prezentów. Jeżeli zaś prezenty nie istnieją już w pierwotnej postaci, roszczenie pozostaje podtrzymane co do ich wartości, chyba że uległy one zniszczeniu nie z winy strony, która była \tf ich posiadaniu.

Art. 104t): Każda ze stron, powodowana wizją zawieranego związku, ma prawo poprosić druga stronę o spisanie oświadczenia lekarskiego stwierdzającego, czy iana osoba wolna jest od niektórych chorób, jak syfilis, rzeżączka czy gruźlica.

Art. 1041′. Zawieranie małżeństwa przed osiągnięciem wieku dojrzałości jest zabronione.

Okoliczności niezbędne do zawarcia legalnego związku małżeńskiego

Art. 1062: Związek małżeński zawiera się drogą oświadczyn i akceptacji w słowach, które jednoznacznie wyrażają intencję małżeństwa.
Art. 1064: Osoba zawierająca małżeństwo powinna być zdrowa na umyśle, osiągnąć wiek ustawowy i być zdolna do podejmowania decyzji.
Art. 1070: Zgodność stron jest warunkiem, od którego zależy wprowadzenie w życie kontraktu małżeńskiego, a jeśli jedna ze stron okazując od początku niechęć zaaprobuje następnie wykonanie kontraktu, kontrakt ów będzie wiążący, chyba że niechęć danej strony okaże się na tyle duża, że osoba ta przestanie być uważana za posiadającą jakiekolwiek intencje matrymonialne w stosunku do drugiej strony.

O posagu

Art. 1078: Wszystko co może być określone własnością i co można posiadać zyskuje prawo do określenia jako posag.
Art. 1079: Przedmiot wiana musi być dokładnie znany stronom kontraktu małżeńskiego, by wyeliminować ewentualne nieścisłości.
Art. 1080: Ustalenie wysokości kwoty posagu zależy od obopólnej zgody małżeńskich stron.
Art. 1082: Po ceremonii zaślubin żona staje się właścicielką posagu i może nim dysponować w dowolny sposób.
Art. 1108: Jeżeli żona odmawia spełniania obowiązków małżeńskich bez uzasadnionej przyczyny, nie będzie uwzględniona w kosztach utrzymania.
Art. 1111: Żona ma prawo zwrócić się do sądu, jeżeli mąż odmawia utrzymania jej. W tym wypadku sąd określi kwotę i zmusi męża do uregulowania rachunków.
Art. 1112: Jeśli wykonanie postanowień powyższego artykułu nie jest możliwe, winny być zastosowane klauzule art. 1129.
(Art. 1129: Jeśli mąż odmawia pokrywania kosztów utrzymania swojej żony i nie można zmusić go do przestrzegania orzeczenia sądu i skłonienia do pokrycia wydatków, żona ma prawo zwrócić się do sędziego wnosząc pozew rozwodowy, sędzia zaś uprawniony jest do zmuszenia męża do uznania rozwodu.)
Art. 1118: Żona ma prawo samodzielnie zarządzać swoją własnością.

O utrzymaniu i kształceniu dzieci

Art. 1168: Utrzymanie dzieci jest prawem i obowiązkiem obojga rodziców.
Art. 1169: Matka ma pierwszeństwo, przysługujące jej przed innymi, do dwuletniej opieki nad dzieckiem, począwszy od dnia narodzin. Następnie opieka przechodzi na ojca. Jeśli dziecko jest dziewczynką opieka matki zostanie utrzymana aż do ukończenia przez córkę siódmego roku życia.
Art. 1171: Jeśli jedno z rodziców umiera, opieka staje się obowiązkiem żyjącego rodzica, a gdy umierającym jest ojciec, może on przed śmiercią wyznaczyć opiekuna dziecka.

Art. 1175: Dziecko nie może być odebrane rodzicom ani matce, ani ojcu, który jest jego opiekunem, z wyjątkiem sytuacji, gdy istnieje po temu uzasadnienie.
Art. 1176: Matka nie jest zobowiązana do karmienia dziecka piersią, chyba że nie może być ono karmione w inny niż powyższy sposób.

O rozwodzie Regulacje uzupełniające

Art. 1133: Mężczyzna może w każdej chwili, kiedy zechce, dać swojej żonie rozwód.
Art. 1134: Przy spisywaniu aktu rozwodowego niezbędna jest obecność co najmniej dwóch bezstronnych świadków.
Art. 1136: Dający rozwód jest człowiekiem sprawiedliwym i uczciwym.
Art. 1137: W przypadku przewlekłej choroby umysłowej kobiety, mężczyzna ma prawo się rozwieść.

Art. samodzielny: Począwszy od dnia wydania tego postanowienia, pary, które zamierzają się rozwieść czy dokonać aktu separacji, powinny porozumieć się i zwrócić do legalnego sądu cywilnego. Jeśli spór między stronami nie zostanie uregulowany przez sąd, czy arbitrów stron powołanych przez sąd (jak tego chce Koran), wówczas sąd prześle oświadczenie z brakiem pojednania do notariusza rozwodowego. Notariusz ten nie jest upoważniony do wydawania rozwodu bez przedstawienia oświadczenia o niepojednaniu. Jeśli mimo jego braku naruszający w tym momencie prawo notariusz orzeknie o rozwodzie, zostanie pozbawiony kompetencji i zdymisjonowany.

Regulacje administracyjne i zawodowe

Dot.: stanu spoczynku

Spoczynek pracowników urzędowych ze stałym zatrudnieniem (ministerstwa, instytucje, firmy państwowe, instytucje rządowe i samorządowe) wymagany minimalny pułap wynosi 30 lat pracy zawodowej, zgodnie z odnośnymi postanowieniami:

Nota 1: Pracownicy urzędowi ze stałym zatrudnieniem objęci tym prawem mogą przejść w stan spoczynku, jeżeli spełnili następujące warunki:
a) Mężczyźni w wieku 50 lat z 25-letnim stażem pracy;
b) Kobiety z 20-letnim stażem pracy (Nota B, poprawka z 24 XII 1991 r.).

Dot.: prawa właściwego dla niepełnoetatowej pracy kobiet

Art. samodzielny: Ministerstwa i instytucje objęte Cywilnym Kodeksem Pracy, podobnie jak instytucje i firmy państwowe […] mogą zatrudnić urzędniczki w niepełnym wymiarze godzin pracy na ich własną prośbę i zwrócić się o zgodę do najwyższych władz organizacji (instytucji).
Okres, sposób i organizacja niepełnych etatów, status wyznaczonego stanowiska, poziom poborów i innych zysków, metoda kalkulacji okresu pracy i spoczynku, rangi i grupy promocyjnej czy urlopu zostaną sprecyzowane prawnie przez Państwową Organizację ds. Administracji i Zatrudnienia, a następnie ratyfikowane przez Zgromadzenie Muzułmańskie.

Dot.: pracy i zarobków

Art. 38 Kodeksu Pracy postanawia: Równe płace dla mężczyzn i kobiet wykonujących ten sam rodzaj pracy na tych samych warunkach. Jakakolwiek dyskryminacja dotycząca wysokości podstawy płacy, wieku, płci, rasy, rodowodów etnicznych, politycznych czy religijnych jest zakazana.

Art. 35 tegoż Kodeksu stwierdza: Kobiety nie będą kierowane do wykonywania ciężkiej, niebezpiecznej pracy […] niż określone maksimum. Ścisłe instrukcje dotyczące rodzaju zakazanej pracy zostaną wyznaczone i przyjęte przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej na wyraźne polecenie Najwyższego Sądu Pracy.

Art. 76 Kodeksu Pracy zawarowuje: 90-dniowy urlop macierzyński, z czego 45 dni powinno zostać wykorzystane zaraz po porodzie. Dodatkowe 14 dni przysługuje matkom bliźniaków.

Regulacje kulturalne i społeczne

Dot.: ustawy zwalniającej zamężne kobiety, które są lekarzami, dentystami, farmaceutami z obowiązku posiadania stałego pozwolenia na opuszczanie Teheranu.
Art. samodzielny: Wszystkie zamężne kobiety, lekarki, dentystki, far-maceutki są zwolnione z dostarczania stałego pozwolenia na wyjazd z Teheranu.
Nota: Powyższy ustęp obejmuje także położne.

Wybór tekstów wraz z komentarzem
Robert Mikołajek

przypisy i źródła:
1. Adres internetowy, http://wiadomosci.onet.pl/1704885,403,item.html
Za karę musi kupić żonie 124 tysiące róż
świat
Dziennik, MR /05.03.2008 12:22 cytat za www.onet.pl

Mieszkanka Iranu miała dość skąpstwa męża, więc poszła do sądu. A ten skazał Irańczyka na potężną karę – mężczyzna stracił mieszkanie. Odzyska je dopiero, kiedy podaruje w żonie w sumie 124 tysiące róż. Skąpiec musi wyłożyć na kwiaty grubo ponad pół miliona złotych.
Hengameh zezłościła się nie na żarty – miała dość tego, że jej mąż nie chce jej niczego kupić i cały czas wydziela jej tylko drobne sumy na zakupy.
Nawet kiedy szli razem do kawiarni, kobieta musiała sama płacić za swoją kawę.

Dlatego wreszcie poskarżyła się w sądzie. Chce, by jej mąż wypełnił przedślubne obietnice – twierdzi gazeta „E’temad”. A mężczyzna zapewniał, że będzie zasypywał ją kwiatami.

Sędzia uznał, że według islamskiego prawa kobieta może upomnieć się o wypełnienie zapisów intercyzy w każdym momencie małżeństwa. Dlatego kazał meżczyźnie jak najszybciej kupić róże. A by go dodatkowo zmotywować, odebrał mu mieszkanie.

Mężczyzna będzie mógł do niego wejść, gdy da swej żonie 124 tysiące róż. Za jeden taki kwiat w Teheranie trzeba zapłacić około pięciu złotych za sztukę. Skąpstwo będzie go więc kosztowało aż 620 tys. złotych.

Od Redakcji:
W przypadku tego artykułu, pozostawiamy czytelnikowi możliwość przysłania samodzielnego komentarza.

2. Małgorzata Stolarczyk; Iran Państwo i Religia, fragmenty z Kodesku Cywilnego Iranu, ss. 182-187.

3. artykuł pt. „Ile kosztuje życie kobiety w Iranie?”
Niedziela, 15 kwietnia 2007 (21:19)
Źródło informacji: INTERIA.PL/PAP http://fakty.interia.pl/newsroom/news/ile-kosztuje-zycie-kobiety-w-iranie,896293

Życie kobiety w Iranie jest warte, w świetle prawa, dokładnie połowę tego… co życie mężczyzny. Podobnie przedstawia się sytuacja ze świadectwem złożonym przed sądem w jakiejkolwiek sprawie. Takich informacji dostarczył przedstawiciel Irańskiego Centrum Obrony Praw Człowieka.

Kobieta może ubiegać się o rozwód tylko w szczególnych okolicznościach i w przypadku jego uzyskania ma prawo wychowywać swe dzieci tylko do siódmego roku życia. Do niedawna obowiązywało prawo, według którego mogła wychowywać je tylko do drugiego roku życia.

To tylko niektóre przykłady ilustrujące sytuację prawną kobiety irańskiej podane w niedzielę w rozmowie z dziennikarzami przez przedstawicieli Centrum, którym kieruje laureatka Nagrody Nobla, Szirin Ebadi.

W Iranie tak zwane prawo krwi („dijeh”) nakazuje, aby zabójca oprócz odbycia kary za ten czyn, zapłacił odszkodowanie pieniężne rodzinie ofiary.

– Zabicie kobiety, tak samo jak cudzoziemca, kosztuje połowę tego, co zabicie irańskiego mężczyzny – mówi adwokat z Centrum kierowanego przez panią Ebadi, który w obawie przed władzami irańskimi woli zachować anonimowość.

Zgodnie z irańskim prawem, mężczyzna może się rozwieść kiedy zechce i nie musi podawać powodów swej decyzji. Kobieta może się rozwieść tylko w kilku przypadkach: jeśli mąż całkowicie ją porzucił, jeśli jest narkomanem lub jeśli cierpi na impotencję.

Mąż, który przyłapie swą żonę na uprawianiu miłości z innym mężczyzną, może ich zabić. W przypadku udowodnienia zdrady małżeńskiej, kobieta może być wydana na śmierć przez ukamienowanie.

Dzięki staraniom biura adwokackiego Szirin Ebadi – pierwszej muzułmanki, która otrzymała Nagrodę Nobla – zdołano doprowadzić ostatnio do odroczenia wykonania niektórych wyroków śmierci wobec kobiet skazanych na ukamienowanie.

Ukamienowanie odbywa się w ten sposób, że kobieta jest zakopywana do piersi w ziemi, na głowę nakłada się jej płócienną torbę i mieszkańcy jej miejscowości przystępują do kamienowania. Jeśli w tych warunkach zdoła się uwolnić, odzyskuje wolność.

Mężczyzn też można sądzić za zdradę małżeńską, ale mogą oni korzystać z wybiegu prawnego w postaci „małżeństwa czasowego”; dzięki temu mogą żenić się z kilkoma kobietami, czasami nawet tylko na parę godzin, aby móc utrzymywać z nimi stosunki płciowe.

W jakiejkolwiek sprawie sądowej kobieta nie może zeznawać sama: muszą to czynić dwie kobiety naraz, aby ich świadectwo miało wartość prawną.

Nie ujęte formalnie w kodeksie zwyczaje i precedensy w sprawie wyroków śmierci, jak podkreślają przedstawiciele Centrum Obrony Praw Człowieka, stanowią jeden z najbardziej dramatycznych przykładów prawnej dyskryminacji kobiet w Iranie.

Mężczyzna musi mieć ukończone 18 lat, aby można było wykonać na nim wyrok śmierci. W przypadku dziewcząt granica ta wynosi zaledwie ukończone 9 lat. Podstawa tej praktyki są decyzje wydawane przez ajatollahów.

W kraju jest 700 ajatollahów i „fatwy” dyktowane przez nich stanowią wyższe prawo, niż przepisy kodeksu.