NOWE OBLICZE KOBIETY ARABSKIEJ

Przemiany społeczno-obyczajowe, które stają się udziałem świata arabskiego w XXI wieku znajdują także swoje odbicie w relacjach damsko-męskich, szeroko rozumianej problematyce świata kobiet, ich praw i pozycji.

Wbrew wielu stereotypom świat ten nie jest tak jednoznaczny, jak to jest często przedstawiane w mediach zachodnich, gdzie opócz praw kobiet arabskich nie dyskutuje się często o innych kwestiach.

Tymczasem zachodzi wiele zmian, w mediach dyskutuje się także o kwestiach dosyć kontrowersyjnych z punktu widzenia prawa szariatu, nawet w takich krajach jak Arabia Saudyjska.

Szczególnie świat arabskiej pop kultury rozbija tradycyjne więzy społeczne, uwarunkowania kulturowe, czy przyzwyczajenia odnośnie postrzegania roli kobiety w społeczeństwie.

Przykładem tego jest chociażby piosenkarka egipska znana jako Ruby (jej prawdziwe imię i nazwisko – Rania Hussein), która w swoim kraju jest bardziej znana niż jakikolwiek polityk. Jak podaje Brooke Comer gwiazdą zupełnie przypadkowo uczynił ją producent muzyczny -filmowiec- niedoszły naukowiec w sprawach reaktorów nuklearnych Sherif Sabri. W 2004 roku Rubi wzięła udział w filmie- klipie kręconym przez Sabri w Pradze pt. „You Know Why”.

Jordański dziennik al-Ghad nazwał później połączoną sekwencję „Saba Waraqat Kutshina” najgorszym filmem 2004 roku, ale filmowe klipy z Rubi uczyniły ją paradoksalnie gwiazdą. W Egipcie Rubi jest kontrowerrsyjną postacią. Oskarża się ją, że ubiera się bardziej w „stylu zachodnim”, prowokuje, jej klipy video są zbyt seksowne etc. Islamski polityk Hamdi Hassan z organizacji powstałej w Egipcie „Bracia Muzułmanie” oskarżył ją, że łamie morale islamskie. Telewizja egipska ostatecznie nie dopuściła jej teledysków, a władze zakazały ich. Wcześniej została usunięta także z Uniwersytetu Kairskiego z powodu złamania przepisów odnośnie ubioru. Wielu członków rodziny odsunęło się od niej, choć matka i siostra zawsze ją wspomagają. Zresztą rodzina chciała wcześniej, aby została lekarką .

W udzielonym wywiadzie dla Brooke Comer powiedziała, że część islamskich widzów oburzyło się na klip z Pragi, bowiem pokazała zbyt odważny ich zdaniem taniec brzucha. Według niej „jest on jednak ważnym komponentem egipskiej tradycji”.

Marek Kubicki, redaktor naczelny portalu Arabia.pl zwaraca uwagę, że kobiety arabskie , szczególnie te w bogatych krajach Zatoki- jak ZEA bardzo dbają o swój ubiór. Publicznie muszą pozostać zakryte, ale w domu ubierają się bardzo szykownie. A wskaźnikami tego jest bardzo wysoka sprzedaż w arabskich sklepach z biżeterią, bielizną etc.

Autor zwaraca uwagę na to, że kobiety arabskie coraz częściej zabepieczają się przed zjawiskiem poligamii. „Bogate kobiety zabezpieczają się przed kolejną żoną męża poprzez zawarcie klauzuli kontraktu małżeńskiego, w którym zastrzegają sobie konieczność swojej pisemnej zgody na kolejne małżeństwo męża”.

W Turcji takie klauzule przyjęto już w formie prawa krótko przed wybuchem I wojny światowej. Ale już w 1926 wprowadzono nowy kodeks zakazujący całkowicie poligamii. (Poligamia jest nadal praktykowana w Stanach Zjednoczonych w stanie Utah, w Turcji podobnie zresztą też. W Utah zamieszkują mormoni, choć prawnie poligamia jest już zakazana).

Tym niemniej na mocy prawa szariatu w wielu krajach islamskich poligamia jest nadal dozwolona, jak w Arabii Saudyjskiej, krajach Zatoki, Sudanie, Egipcie, Jordanii etc .

Należy dodać także, iż kobiety arabskie coraz odważniej potrafią prezentować swoje odczucia, także na łamach saudyjskich mediów. Zachodzące zmiany wydają się przerastać skostniałe systemy społeczne istniejące w tych krajach – dosłownie XIX wieczne, albo jeszcze wcześniejsze, które w konfrontacji z nowoczesnymi prądami rodem już z XXI wieku wywołują często dramatyczne konflikty mentalne, obyczajowe i światopoglądowe. Jednakże władze krajów arabskich będą musiały stawić czoła tym wyzwaniom, bowiem w wypadku ich zignorowania mogą nastąpić niespodziewane, gwałtownie postępujące konflikty wewnętrzne – silnie dezintegrujące społeczeństwo- których to procesów dezintegrujących już później nie będą mogły powstrzymać.

Niniejeszy artykuł został sporządzony na podstawie następujących opracowań:

1. Brooke Comer, Ruby: The Making of a Star [w:] Transnational Broadcasting Studies Volume 1, Cairo- N. York, 2005.

2. Marek Kubicki, bo … są na świecie prawdziwe księżniczki [w:] bezpłatny dodatek do gazety „Dziennik Polaska Europa Świat” nr 17, 12 sierpnia 2006.

Na zdjęciu Ruby – piosenkarka egipska.

Opracowanie: Marcin Pietrzyk