\n
Sufizm, mistyczny pr\u0105d islamu, zrodzi\u0142 si\u0119 z rosn\u0105cej potrzeby duchowej. To wewn\u0119trzny, ezoteryczny wymiar islamu, korzeniami jednak si\u0119gaj\u0105cy do Koranu. Tarika, czyli droga duchowa i szari’at dope\u0142niaj\u0105 si\u0119 wzajemnie. Niekt\u00f3rzy sufi przedstawiaj\u0105 islam jako orzech, kt\u00f3rego skorupa przypomina szari’at, mi\u0105\u017csz za\u015b jest tarik\u0105. Orzech bez skorupy nie m\u00f3g\u0142by wyrosn\u0105\u0107 w przyrodzie, orzech bez mi\u0105\u017cszu nie by\u0142by do niczego przydatny. Szari’at bez tariki przypomina\u0142by cia\u0142o bez duszy, za\u015b tarika bez szari’atu pozbawiona by\u0142aby zewn\u0119trznego oparcia, nie przetrwa\u0142aby w \u015bwiecie. 1<\/p>\n
\u201eDroga duchowa to taka droga, dzi\u0119ki kt\u00f3rej cz\u0142owiek potrafi wyj\u015b\u0107 poza w\u0142asne ludzkie ograniczenia i zbli\u017cy\u0107 si\u0119 do Boga. I dlatego te\u017c owa droga nie mog\u0142a by\u0107 stworzona przez cz\u0142owieka. Wyj\u015bcie cz\u0142owieka poza ludzk\u0105 natur\u0119 za pomoc\u0105 czego\u015b, co wymy\u015bli\u0142 sam cz\u0142owiek, jest logicznym absurdem. Ktokolwiek akceptuje realno\u015b\u0107 \u017cycia duchowego, musi zgodzi\u0107 si\u0119 z tym faktem, \u017ce droga duchowa zawiera w sobie \u0142ask\u0119, kt\u00f3ra nie pochodzi od cz\u0142owieka, \u017ce jest to droga, kt\u00f3r\u0105 ustanowi\u0142 B\u00f3g i kaza\u0142 ni\u0105 i\u015b\u0107 cz\u0142owiekowi.\u201d 2<\/p>\n
Pierwsi sufi to w\u0119drowcy, ludzie wolni. Machut-Mendecka nazywa ich natchnionymi w\u0119drowcami, w\u0142\u00f3cz\u0119gami 3. W kulturze ludowej nosi on miano wali Allah. W folklorze muzu\u0142ma\u0144skim posta\u0107 mistyka jest wyra\u017anie obecna. Poni\u017cej zostanie przedstawiona jedna z takich opowie\u015bci, a nast\u0119pnie zinterpretowana.<\/p>\n
W \u201eKsi\u0119dze tysi\u0105ca i jednej nocy\u201d m\u0142odzieniec Bulukijja przepe\u0142niony mi\u0142o\u015bci\u0105 do Muhammada wyrusza w \u015bwiat by go odnale\u017a\u0107 4. Bohater m\u00f3wi tak: \u201e(…)dowiedzia\u0142em si\u0119, i\u017c jest on Prorokiem, kt\u00f3ry przyb\u0119dzie na koniec czas\u00f3w, i serce moje mi\u0142o\u015bci\u0105 do niego zap\u0142on\u0119\u0142o. Chc\u0119 tedy uda\u0107 si\u0119 w \u015bwiat, by go odnale\u017a\u0107 i by\u0107 z nim razem. Je\u015bli bowiem nie dokonam tego, umr\u0119 w m\u0119ce mi\u0142o\u015bci i t\u0119sknocie za nim\u201d 5. Nast\u0119pnie \u201e(…)zdj\u0105\u0142 swoje szaty kr\u00f3lewskie i narzuci\u0142 na siebie p\u0142aszcz z surowej we\u0142ny, a potem w\u0142o\u017cy\u0142 drewniane chodaki(…)\u201d6.<\/p>\n
W pierwszym etapie podr\u00f3\u017cy adept dowiaduje si\u0119 od napotkanych d\u017cinn\u00f3w, \u017ce \u201dgdyby nie on[Muhammad], Allach nie stworzy\u0142by \u017cadnych istot ani raju, ani ognia, niebios ni ziemi, wszystko bowiem, co istnieje, stworzy\u0142 Allach za przyczyn\u0105 Muhammada\u201d7. Nast\u0119pnie odnajduje mistrza, przewodnika, m\u0119drca uczonego w ksi\u0119gach, kt\u00f3ry prowadzi m\u0142odzie\u0144ca pewn\u0105 drog\u0105, kt\u00f3rej celem jest dotarcie do grobu Sulejmana, o kt\u00f3rym szejh dowiedzia\u0142 si\u0119 ze starych ksi\u0105g.<\/p>\n
Bulukija pragnie zjednoczenia z Muhammadem. Starzec opowiada mu o pier\u015bcieniu Sulejmana, o jego niezwyk\u0142ej mocy, dzi\u0119ki kt\u00f3rej b\u0119dzie m\u00f3g\u0142 uzyska\u0107 nie\u015bmiertelno\u015b\u0107, a tym samym po\u0142\u0105czenie z Muhammadem.<\/p>\n
Przy pomocy napotkanych podczas w\u0119dr\u00f3wki demon\u00f3w adept uzyskuje informacje potrzebne do odnalezienia grobowca Sulejmana. Poszukiwane miejsce znajduje si\u0119 za g\u00f3rami Kaf8 i za si\u00f3dmym morzem.<\/p>\n
Kiedy mistrz i ucze\u0144 dotarli do grobowca, starzec pr\u00f3bowa\u0142 \u015bci\u0105gn\u0105\u0107 pier\u015bcie\u0144 z palca proroka. Wtedy pojawia si\u0119 wielki w\u0105\u017c, stra\u017cnik tronu. Spala szejha, nast\u0119pnie pr\u00f3buje zg\u0142adzi\u0107 tak\u017ce i Bulukij\u0119. M\u0142ody adept zostaje wybawiony od \u015bmierci przez archanio\u0142a D\u017cibraila na polecenie Allaha. Sufi dowiaduje si\u0119 od wys\u0142annika Boga, \u017ce powt\u00f3rne przybycie Muhammada jest jeszcze odleg\u0142e i \u017ceby odszed\u0142, zawr\u00f3ci\u0142.<\/p>\n
Mistyk czuje si\u0119 zagubiony, wyra\u017anie b\u0142\u0105dzi \u201ezauwa\u017cy\u0142, \u017ce zboczy\u0142 z drogi\u201d 9. M\u00f3wi tak: \u201eW\u0119druj\u0119 przepe\u0142niony mi\u0142o\u015bci\u0105 do Muhammada a zd\u0105\u017caj\u0105c do niego zgubi\u0142em drog\u0119\u201d10. Ka\u017cd\u0105 kolejno napotkan\u0105 istot\u0119 pyta o dalszy kierunek.<\/p>\n
Bulukijja w\u0119druje przez siedem m\u00f3rz, wkracza do raju w kt\u00f3rym jego praojciec Adam z\u0142ama\u0142 zakaz Boga i zjad\u0142 owoc jab\u0142ko z drzewa. Stra\u017cnikiem wyspy jest d\u017cinn, jest to ziemia Szaddada nale\u017c\u0105ca do plemienia Ad11, kt\u00f3re odrzuci\u0142o wszystkich prorok\u00f3w Boga i sprowadzi\u0142o na siebie gniew Allaha. Co roku w tym miejscu B\u00f3g nakaza\u0142 prawowiernym d\u017cinnom zmaga\u0107 si\u0119 z niewiernymi demonami.<\/p>\n
Sufi spotyka kolejny raz na swojej drodze d\u017cinny. Zostaje przed nim odkryta ich historia. Dowiaduje si\u0119 o ogniu piekielnym i siedmiu jego kr\u0119gach. Kolejne tajemnice \u015bwiata zostaj\u0105 mu ods\u0142oni\u0119te przez Boga.<\/p>\n
Bohater w\u0119druje dalej i dociera do g\u00f3ry Kaf. Spotyka tam Michaila, archanio\u0142a opiekuj\u0105cego si\u0119 \u015bwiatem i drugim niebem.<\/p>\n
Po spotkaniu z Michailem wkracza niby do raju nad si\u00f3dmym niebem i pod tronem Allacha. Widzi czterech anio\u0142\u00f3w w formie cz\u0142owieka, or\u0142a, lwa i wo\u0142u. Ci anio\u0142owi w mitologii przedstawieni s\u0105 jako nosiciele tronu. Brak jednak samego tronu jak i chronologii wkraczania do kolejnych nieb.<\/p>\n
Sufi ponownie wraca w pobli\u017ce g\u00f3ry Kaf. Dowiaduje si\u0119 do archanio\u0142a o siedmiu niebach i ich mieszka\u0144cach.<\/p>\n
Adept kieruje si\u0119 na wsch\u00f3d i dociera do Wr\u00f3t Po\u0142\u0105czenia Obu M\u00f3rz. Wrota jednak s\u0105 zamkni\u0119te. Po raz wt\u00f3ry Allah zsy\u0142a m\u0142odzie\u0144cowi D\u017cibraila, by ten ods\u0142oni\u0142 przed adeptem kolejn\u0105 tajemnic\u0119. Za bram\u0105 rozci\u0105ga\u0142o si\u0119 ogromne morze, kt\u00f3rego jedna po\u0142owa by\u0142a s\u0142ona, a druga s\u0142odka. Bulukija przekracza wrota, za nimi widzi pewnego m\u0142odzie\u0144ca, pozdrawia go . Kontynuuj\u0105c w\u0119dr\u00f3wk\u0119 bohater napotyka czterech anio\u0142\u00f3w. S\u0105 to D\u017cibrail, Azrail, Michail i Asrafil.<\/p>\n
Ostatni etap w\u0119dr\u00f3wki to spotkanie ucznia z przewodnikiem sufich, z Al-Hidrem, w miejscu przeznaczonym dla wszystkich sufich, kt\u00f3rzy przybywaj\u0105 w to miejsce podobne do raju ka\u017cdego pi\u0105tku, siadaj\u0105 pod wielkim drzewem i spo\u017cywaj\u0105 pokarm przeznaczony im przez Allaha Najwy\u017cszego.<\/p>\n
Bulukija m\u00f3wi do Al-Hidra tak: \u201eWybaw mnie od tego wygnania, a nagroda od Allacha Najwy\u017cszego b\u0119dzie ci dana, zaprawd\u0119 bowiem bliski jestem zguby i si\u0142 mi ju\u017c nie staje.\u201d Ten odpowiada tak: \u201eM\u00f3dl si\u0119 do Allacha Najwy\u017cszego, aby pozwoli\u0142 mi zanie\u015b\u0107 ci\u0119 do Egiptu, zanim zginiesz\u201d12.<\/p>\n
Sufi zwraca si\u0119 ku Bogu, a nast\u0119pnie Al-Hidr odprowadza Bulukije do Egiptu, do miejsca z kt\u00f3rego wyruszy\u0142 w poszukiwaniu proroka Muhammada.<\/p>\n
W\u0119dr\u00f3wka bohatera z \u201eKsi\u0119gi tysi\u0105ca i jednej nocy\u201d jest inicjacj\u0105, szukaniem Prawdy. Bulukija odrzuca dobra doczesne, poszukuj\u0105c ukrytego. Odwraca si\u0119 od \u015bwiata, kt\u00f3ry uwa\u017ca za zewn\u0119trzny (zahir) i kieruje si\u0119 ku temu co wewn\u0119trzne (batin).<\/p>\n
Muhammad tak jak jego poprzednicy, poczynaj\u0105c od Adama, jest epifani\u0105 Boga. Ka\u017cdemu z nich odpowiada logos (kalima) b\u0119d\u0105cy aspektem Boga. Tylko poprzez proroka jeste\u015bmy w stanie zbli\u017cy\u0107 si\u0119 do Boga13.<\/p>\n
Sufi wyr\u00f3\u017cniaj\u0105 dwa Jego aspekty: Ahadiyya i rububiyya. Ahadiyya opisuje jedyno\u015b\u0107, nieopisywalno\u015b\u0107, niepoznawalno\u015b\u0107 Boga. W rububiyyi natomiast B\u00f3g manifestuje si\u0119 jako Pan, kt\u00f3ry jest Stworzycielem \u015bwiata13.<\/p>\n
Ibn Arabi tworzy koncepcj\u0119 \u201ecz\u0142owieka doskona\u0142ego\u201d14. Cz\u0142owiek pocz\u0105tkowo posiada tylko jedn\u0105 Bosk\u0105 cech\u0119. Muhammad ma 99 atrybut\u00f3w, co czyni go cz\u0142owiekiem doskona\u0142ym. Sufi gromadz\u0105c kolejne imiona zbli\u017ca si\u0119 do proroka, a tym samym do Prawdy. Stara si\u0119 na\u015bladowa\u0107 sunn\u0119 Proroka, przemierza t\u0119 tarik\u0119, kt\u00f3rej idea\u0142 stanowi nocna podr\u00f3\u017c Muhammada.<\/p>\n
\u015awiat stworzony przez Allaha ko\u0144czy si\u0119 na g\u00f3rach Kaf. Wed\u0142ug poda\u0144 za tym pasmem znajduje si\u0119 siedem m\u00f3rz, za nimi za\u015b jaskinia i grobowiec proroka. Zatem Bulukijja chc\u0105c dotrze\u0107 do gromu Sulejmana przekracza \u015bwiat.<\/p>\n
To napotkane demony prowadz\u0105 bohatera do celu. Wiedz\u0105 tak\u017ce, \u017ce w ten spos\u00f3b cel ten nie mo\u017ce zosta\u0107 zrealizowany (Same pr\u00f3bowa\u0142y skra\u015b\u0107 magiczny pier\u015bcie\u0144). M\u0119drzec wyczyta\u0142 w ksi\u0119gach o pier\u015bcieniu, dowiedzia\u0142 si\u0119 jak dotrze\u0107 za si\u00f3dme morze. Posiad\u0142 wiedz\u0119, kt\u00f3ra jednak nie mog\u0142a pozwoli\u0107 m\u0142odemu adeptowi zjednoczy\u0107 si\u0119 z Bogiem.<\/p>\n
Tradycja muzu\u0142ma\u0144ska przypisuje d\u017cinnom funkcj\u0119 po\u015brednika mi\u0119dzy dwoma \u015bwiatami. Rola d\u017cinna w omawianej opowie\u015bci wydaje si\u0119 wiec niezb\u0119dna.<\/p>\n
Koran przedstawia Sulejmana jako wys\u0142annika i pierwowz\u00f3r Muhammada. Jest zwierzchnikiem demon\u00f3w, posiad\u0142 umiej\u0119tno\u015b\u0107 prorokowania symbolizuje wiedz\u0119 (ilm), wiedz\u0119 kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna zdoby\u0107 poprzez rozum. Ten rodzaj wiedzy jak wynika z opowie\u015bci nie pozwoli\u0142 bohaterowi osi\u0105gn\u0105\u0107 celu. Poprzez D\u017cibraila, Bulukija musi poszuka\u0107 innej drogi prowadz\u0105cej do Boga.<\/p>\n
Wiedza nie jest to\u017csama z poznaniem. Ilm zosta\u0142o przeciwstawione ma’arifa. Du an-Nun al-Misri mistyk z IX wieku podkre\u015bla\u0142 znaczenie gnozy w sufizmie15. Gnoza prowadzi do poznania Boga bez pomocy rozumu i \u015bwiadomo\u015bci. Do osi\u0105gni\u0119cia gnozy niezb\u0119dna jest izolacja od \u015bwiata. Mistyk kieruje si\u0119 uczuciem, pragnie poznania wszelkiej wiedzy, kt\u00f3rej \u017ar\u00f3d\u0142em jest B\u00f3g. Mi\u0142o\u015b\u0107 w sufizmie to jedno z wa\u017cniejszych poj\u0119\u0107.<\/p>\n
Rabi’a al-’Adawiyya jedna z pierwszych przedstawicielek sufizmu rozwija koncepcje mi\u0142o\u015bci do Boga(hubb). Jest ca\u0142kowicie przepe\u0142niona mi\u0142o\u015bci\u0105 do Boga, nie znajduje miejsca dla Szatana. Nawet Muhammada nie ma w sercu mistyczki. Allaha nale\u017cy wielbi\u0107 dla samego pi\u0119kna, a nie tylko po to by unikn\u0105\u0107 pot\u0119pienia i zas\u0142u\u017cy\u0107 na nagrod\u0119.<\/p>\n
Ibn Arabi wyr\u00f3\u017cnia\u0142 trzy rodzaje mi\u0142o\u015bci. Jedn\u0105 z nich by\u0142a mi\u0142o\u015b\u0107 boska Stworzyciela, skierowana ku cz\u0142owiekowi, a cz\u0142owiek kierowa\u0142 j\u0105 ku Stw\u00f3rcy. Najdoskonalsi mistycy to tacy, kt\u00f3rzy kochaj\u0105 Boga zar\u00f3wno dla Niego samego jak i dla siebie samych. W mi\u0142o\u015bci do drugiej osoby r\u00f3wnie\u017c zawarty jest pierwiastek boski.<\/p>\n
\u201eKa\u017cda istota zna pewien w\u0142a\u015bciwy sobie spos\u00f3b modlitwy i oddawania chwa\u0142y\u201d. Ka\u017cda osoba ludzka zawsze wywodzi si\u0119 od Boga, kt\u00f3ry j\u0105 stworzy\u0142 po to, aby ona Go pozna\u0142a i aby sta\u0142 si\u0119 jej przedmiotem swego w\u0142asnego poznania. A zatem w\u0142a\u015bnie w Bogu ka\u017cda mi\u0142o\u015b\u0107 pozna\u0107 osob\u0119 drugiego cz\u0142owieka i pokocha\u0107 j\u0105 \u201ejak siebie samego\u201d, jako \u017ce jest zrodzona z tej samej mi\u0142o\u015bci, kt\u00f3ra i mnie stworzy\u0142a. \u201eTo w\u0142a\u015bnie B\u00f3g w ka\u017cdej istocie kochanej objawia si\u0119 oczom tego, kto kocha…gdy\u017c nieprawdopodobie\u0144stwem jest kocha\u0107 jak\u0105\u015b istot\u0119, nie wyobra\u017caj\u0105c sobie w niej b\u00f3stwa…Czy istota ludzka w rzeczywisto\u015bci nie kogo innego kocha jak swego stw\u00f3rc\u0119?\u201d16.<\/p>\n
\u015aledz\u0105c w\u0119dr\u00f3wk\u0119 adepta mamy poczucie niesp\u00f3jno\u015bci. Je\u017celi por\u00f3wna\u0107 j\u0105 do \u201ePodr\u00f3\u017cy nocnej\u201d, stanowi\u0105cej wz\u00f3r \u015bcie\u017cki mistycznej, r\u00f3\u017cnica jest wyra\u017ana. Prorok \u201ecz\u0142owiek doskona\u0142y\u201d kroczy jasno okre\u015blon\u0105 drog\u0105, D\u017cibrail w ka\u017cdej chwili jest u boku Muhammada. W przypadku m\u0142odego sufiego, wida\u0107, \u017ce wyra\u017anie b\u0142\u0105dzi. Istotn\u0105 okazuje si\u0119 posta\u0107 archanio\u0142a. Muhammad w ci\u0105gu ca\u0142ej podr\u00f3\u017cy ma go u swego boku. Bulukiji ten pomocnik sufich pojawia si\u0119 rzadko, jedynie w istotnych momentach.<\/p>\n
Obrazy, kt\u00f3re widzi przed sob\u0105 nie do ko\u0144ca s\u0105 jasne, jednoznaczne, nie jawi\u0105 si\u0119 w pe\u0142ni. Kolejno\u015b\u0107 tych wizji jest chaotyczna.<\/p>\n
Po spotkaniu z Michailem, Bulukija wkracza niby do raju znajduj\u0105cego ponad si\u00f3dmym niebem i poni\u017cej tronu Allaha. Widzi czterech anio\u0142\u00f3w w formie cz\u0142owieka, or\u0142a, lwa i wo\u0142u. Ci anio\u0142owie w mitologii przedstawieni s\u0105 jako nosiciele tronu. Brak jednak samego tronu jak i chronologii wkraczania do kolejnych nieb. Kiedy po raz kolejny rozmawia a Michailem to dopiero wtedy dowiaduje si\u0119 o istnieniu siedmiu nieb.<\/p>\n
Je\u017celi chodzi o Wrota po\u0142\u0105czenia Obu M\u00f3rz to w tradycji muzu\u0142ma\u0144skiej odnajdujemy mit o dw\u00f3ch oceanach, jednym niebia\u0144skim drugim ziemskim. Ocean ziemski jest s\u0142ony, a niebia\u0144ski s\u0142odki. U styku dw\u00f3ch ocean\u00f3w znajduje si\u0119 fontanna \u017cycia do kt\u00f3rej wp\u0142ywaj\u0105 cztery rajskie rzeki. Fontanna \u017cycia jest r\u00f3wnie\u017c \u017ar\u00f3d\u0142em s\u0142odkiej wody na ziemi. Miejsce to znajduje si\u0119 nad si\u00f3dmym niebem pod tronem Allaha.<\/p>\n
Koran m\u00f3wi o zlewisku dw\u00f3ch m\u00f3rz17. Moj\u017cesz mia\u0142 si\u0119 tam uda\u0107 w poszukiwaniu \u201ewody \u017cycia\u201d. Po drodze napotyka pewnego s\u0142ug\u0119. Przypuszcza si\u0119, \u017ce ta posta\u0107 to Al-Hidr, \u201ezielony\u201d prorok i \u015bwi\u0119ty. On znalaz\u0142 \u201ewod\u0119 \u017cycia\u201d, napi\u0142 si\u0119 ze \u017ar\u00f3d\u0142a i sta\u0142 si\u0119 nie\u015bmiertelny. Spotyka\u0142 si\u0119 z Muhammadem, czerpa\u0142 z jego nauk, towarzyszy\u0142 mu w \u017cyciu doczesnym.<\/p>\n
Al-Hidr to symbol wiecznej m\u0142odo\u015bci. Jako m\u0142odzieniec jawi si\u0119 Bulukiji krocz\u0105cemu po oceanie. Tam, jeszcze nienazwany \u201ezielony\u201d prorok pojawia si\u0119 podczas w\u0119dr\u00f3wki sufiego.<\/p>\n
Jak wynika z dalszej cz\u0119\u015bci opowie\u015bci bohater spotyka czterech anio\u0142\u00f3w. D\u017cibrail, Azrail, Michail i Asrafil, kt\u00f3rzy z polecenia Allacha maj\u0105 uwi\u0119zi\u0107 w piekle wielkiego w\u0119\u017ca. Wiemy, \u017ce w\u0105\u017c oplata\u0142 tron Allaha. Istnieje tak\u017ce olbrzymi Falak. Mityczny w\u0105\u017c w kt\u00f3rego brzuchu B\u00f3g umie\u015bci\u0142 piek\u0142o, a w dzie\u0144 S\u0105du Ostatecznego zostanie ono wyci\u0105gni\u0119te \u0142a\u0144cuchami przez anio\u0142y. W owym dniu ma zosta\u0107 r\u00f3wnie\u017c uwolniona bestia z piekielnych kr\u0119g\u00f3w. Jest te\u017c Dad\u017cd\u017cal, muzu\u0142ma\u0144ski odpowiednik chrze\u015bcija\u0144skiego Antychrysta. Nie jest przedstawiany pod postaci\u0105 w\u0119\u017ca, ale mitologia umiejscawia go na wyspie le\u017c\u0105cej na Oceanie Indyjskim, kt\u00f3ry znajduje si\u0119 za Wrotami Po\u0142\u0105czenia Obu M\u00f3rz, kt\u00f3re przekracza sufi w swojej w\u0119dr\u00f3wce. Miejsce to jest skrzy\u017cowaniem dr\u00f3g. Tu \u0142\u0105czy si\u0119 \u015bwiat ziemski z boskim. Tu mi\u0119dzy si\u00f3dmym niebem a tronem umiejscowiony jest raj i piek\u0142o. Tu umarli zmartwychwstan\u0105 w dzie\u0144 S\u0105du Ostatecznego pij\u0105c \u201ewod\u0119 \u017cycia\u201d. To tu Muhammad w owym dniu powr\u00f3ci, to wtedy b\u0119dzie mo\u017cliwe w pe\u0142ni z nim zjednoczenie. Tu r\u00f3wnie\u017c umiejscowiony jest Al-Hidr, przewodnik sufich, symbol wiedzy ezoterycznej, tajemnej. Droga na kt\u00f3r\u0105 wkroczy\u0142 sufi jest t\u0105 kt\u00f3ra pozwoli mu w pe\u0142ni po\u0142\u0105czy\u0107 si\u0119 z Bogiem, jest drog\u0105 poznania. To ma’arifa wiedza serca, umo\u017cliwiaj\u0105ca poznanie i docieranie do wiedzy.<\/p>\n
Pod koniec swojej podr\u00f3\u017cy Bulukija przybywa do miejsca, w kt\u00f3rym gromadz\u0105 si\u0119 mistycy. Wydaje si\u0119, \u017ce jest to miejsce spotka\u0107 sufich odmawiaj\u0105cych dikr. Istotne s\u0105 tutaj dwa elementy: posi\u0142ek i rosn\u0105ce drzewo. Istot\u0119 posi\u0142ku podkre\u015bla\u0142 Ibn Arabi. Pokarm winien by\u0107 po\u017cywny, pozbawiony zwierz\u0119cego t\u0142uszczu poniewa\u017c wzmacnia on, kt\u00f3ra wypar\u0142a by zasady duchowe. Pisze dalej tak: \u201eStrze\u017c si\u0119 syto\u015bci, ale i przesadnego g\u0142odu. Utrzymuj sw\u00f3j ustr\u00f3j w r\u00f3wnowadze, albowiem kiedy suszysz nadmiernie, sprowadza to wypaczone my\u015bli i wyobra\u017cenia oraz d\u0142ugie, gor\u0105czkowe majaki\u201d18.<\/p>\n
Je\u017celi chodzi o drzewo, to symbolizuje ono o\u015b uniwersum, jednoczenie mikrokosmosu z makrokosmosem. Ow\u0105 jedno\u015b\u0107 mo\u017cna interpretowa\u0107 poprzez taniec, istotny element w sufizmie, cho\u0107 nieobecny w omawianej opowie\u015bci.<\/p>\n
Taniec wykonywany przez mistyk\u00f3w jest pr\u00f3b\u0105 odnalezienia utraconego centrum, doskona\u0142o\u015bci jak\u0105 zatraci\u0142 cz\u0142owiek, a kt\u00f3ra w pe\u0142ni jawi si\u0119 w Bogu, dlatego te\u017c wymawiane jest s\u0142owo Allah.<\/p>\n
Ca\u0142\u0105 inicjacj\u0119 m\u0142odego sufiego mo\u017cna uto\u017csami\u0107 z dikrem. Pierwszy etap, kiedy pod\u0105\u017ca do Sulejmana. Nie osi\u0105ga jednak swojego celu, jakim jest zjednoczenie. M\u0119drzec, kt\u00f3ry wraz z adeptem, dotar\u0142 do grobu proroka nie by\u0142 wstanie przekroczy\u0107 granicy logicznego my\u015blenia.<\/p>\n
Spo\u015br\u00f3d ludzi wiedzy nikt nie osi\u0105gn\u0105\u0142 prawdziwie g\u0142\u0119bokiego wejrzenia w dusz\u0119 i jej kr\u00f3lestwo, pr\u00f3cz obdarzonych bosk\u0105 inspiracj\u0105 wys\u0142annik\u00f3w Boga i wielkich sufich. Nikt z ludzi logicznego my\u015blenia, pos\u0142uguj\u0105cych si\u0119 jedynie rozumem, oboj\u0119tnie, czy s\u0105 to staro\u017cytni filozofowie, czy teologowie islamu, w swej dyskusji o duszy i jej istocie, nawet nie dotkn\u0105 prawdy. Dzieje si\u0119 tak z naturalnej przyczyny, logiczne my\u015blenie nie mo\u017ce doprowadzi\u0107 do prawdy w tej materii. Ten, kt\u00f3ry szuka prawdy o duszy, a pos\u0142uguje si\u0119 rozumem, jest jak kto\u015b, kto patrz\u0105c na cz\u0142owieka, kt\u00f3rego cia\u0142o powi\u0119kszy\u0142 guz, my\u015bli, \u017ce jest gruby. Lub jak osoba, kt\u00f3ra pr\u00f3buje roznieci\u0107 \u017car i dmucha na co\u015b, czego zapali\u0107 si\u0119 nie da. Ludzie ci s\u0105 przekonani, \u017ce czyni\u0105 w\u0142a\u015bciwie, ale ich wysi\u0142ki prowadz\u0105 na manowce. Jest oczywiste, \u017ce ten, kto poszukuje, ale pos\u0142uguje si\u0119 z\u0142\u0105 metod\u0105, nie osi\u0105gnie celu.19<\/p>\n
Bohaterowi opowie\u015bci udaje si\u0119 wkroczy\u0107 w etap drugi. Jest to modlitwa pozwalaj\u0105ca na samounicestwienie si\u0119 w Bogu. Ca\u0142a duchowo\u015b\u0107 i cielesno\u015b\u0107 koncentruje si\u0119 na Bogu. R\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy podmiotem, a przedmiotem rozmywa si\u0119.<\/p>\n
Nie ka\u017cdy do ko\u0144ca mo\u017ce zaanga\u017cowa\u0107 si\u0119 z dikr. Ci, kt\u00f3rzy pos\u0142uguj\u0105 si\u0119 wy\u0142\u0105cznie rozumem nie do\u015bwiadcz\u0105 w pe\u0142ni dikru. Rozum nie jest ca\u0142ym poznaniem. Aby w pe\u0142ni uczestniczy\u0107 w modlitwie nale\u017cy kierowa\u0107 si\u0119 ma’arifa. Ona, wolna od pragnie\u0144 i \u017c\u0105dz, ods\u0142ania prawdziw\u0105 rzeczywisto\u015b\u0107.<\/p>\n
Zjednoczenie z Bogiem, anihilacja ja wydaje si\u0119 by\u0107 bliska.<\/p>\n
Bulukija m\u00f3wi do Al-Hidra tak: \u201eWybaw mnie od tego wygnania, a nagroda od Allacha Najwy\u017cszego b\u0119dzie ci dana, zaprawd\u0119 bowiem bliski jestem zguby i si\u0142 mi ju\u017c nie staje.\u201d Ten odpowiada tak: \u201eM\u00f3dl si\u0119 do Allacha Najwy\u017cszego, aby pozwoli\u0142 mi zanie\u015b\u0107 ci\u0119 do Egiptu, zanim zginiesz\u201d20.<\/p>\n
Sufi chce przerwa\u0107 dikr. Powodem mo\u017ce by\u0107 wycie\u0144czenie fizyczne powodowane przez taniec, rytualne okaleczenie. Interpretowany tekst nie wspomina o takich mo\u017cliwo\u015bciach lecz powszechne s\u0105 w\u0142a\u015bnie takie przyczyny przerywania dikru. Inne rozwi\u0105zanie proponuje, jak Al-D\u017cunayd, kt\u00f3ry twierdzi, \u017ce celem mistyka nie jest al-fana lecz al-baqa, czyli odzyskanie cech ludzkich, kt\u00f3re s\u0105 oczyszczane i doskonalone. Atrybuty Boga zast\u0119puj\u0105 w\u0142asne atrybuty mistyka. Indywidualne istnienie sufiego zanika, ale tylko na chwil\u0119. Wraca on do w\u0142asnej egzystencji i \u015bwiata, nie zapominaj\u0105c jednak o chwilowym zbli\u017ceniu z Bogiem21.<\/p>\n
Bulukija przerywa mistyczne uniesienie. Przy pomocy Al-Hidra bezpiecznie powraca do stanu naturalnego, pierwotnego. Zgodnie z koncepcj\u0105 \u201ecz\u0142owieka doskona\u0142ego\u201d m\u0142ody mistyk, kt\u00f3ry mo\u017ce posiada\u0107 zaledwie kilka boskich atrybut\u00f3w, nie jest w stanie w pe\u0142ni prze\u017cywa\u0107 dikru. Kolejne pr\u00f3by, samodoskonalenie si\u0119, pozwalaj\u0105 osi\u0105ga\u0107 bardziej klarowne wizje przez sufich. W zale\u017cno\u015bci od danej szko\u0142y sufickiej celem b\u0119dzie albo stan al-fana albo al-baqa.<\/p>\n
\nBIBLIOGRAFIA:<\/p>\n
Ksi\u0119ga tysi\u0105ca i jednej nocy, tom 4, prze\u0142. W\u0142adys\u0142aw Kubiak, PIW, Warszawa 1973.
\nS.H. Nasr, Idee i warto\u015bci islamu, Pax, Warszawa 1988.
\nEwa Machut-Mendecka, Archetypy islamu, Wydawnictwo Eneteia, Warszawa 2006.
\nJ.Danecki, Podstawowe wiadomo\u015bci o islamie II, Dialog, Warszawa 2002.
\nDenis de Dougemont, Mity o mi\u0142o\u015bci, Czytelnik, Warszawa 2002.
\nKoran, prze\u0142. J. Bielawski, PIW, Warszawa1986.
\nTeofil nr 2(24) 2006.
\nRyszard Piwi\u0144ski, Mitologia Arab\u00f3w, Warszawa 1989.
\nRyszard Piwinski, Mity i legendy w krainie proroka, Iskry, Warszawa 1983<\/p>\n
\nNOTA O AUTORZE:<\/p>\n
MATEUSZ STACHNIUK – student religioznawstwa i arabistyki w Krakowie<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Sufizm, mistyczny pr\u0105d islamu, zrodzi\u0142 si\u0119 z rosn\u0105cej potrzeby duchowej. To wewn\u0119trzny, ezoteryczny wymiar islamu, korzeniami jednak si\u0119gaj\u0105cy do Koranu. Tarika, czyli droga duchowa i szari’at dope\u0142niaj\u0105 si\u0119 wzajemnie. Niekt\u00f3rzy sufi przedstawiaj\u0105 islam jako orzech,…<\/p>\n","protected":false},"author":8,"featured_media":0,"parent":783,"menu_order":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","template":"","meta":{"footnotes":""},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/830"}],"collection":[{"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages"}],"about":[{"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/page"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/8"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=830"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/830\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":831,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/830\/revisions\/831"}],"up":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/783"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=830"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}