{"id":1089,"date":"2015-11-29T11:58:10","date_gmt":"2015-11-29T11:58:10","guid":{"rendered":"http:\/\/emiddle-east.com\/?page_id=1089"},"modified":"2015-11-29T11:58:10","modified_gmt":"2015-11-29T11:58:10","slug":"feminizm-po-iransku","status":"publish","type":"page","link":"https:\/\/emiddle-east.com\/kweme-nr-22009\/feminizm-po-iransku\/","title":{"rendered":"FEMINIZM PO IRA\u0143SKU"},"content":{"rendered":"

\nWpisa\u0142: Marek Lenarcik
\nMarjam- Marjam, opowiedz mi o areszcie i przes\u0142uchaniu, prosz\u0119.<\/p>\n

– Dobrze, ale wy\u0142\u0105cz dyktafon. To nie z uwagi na mnie, a na ciebie. Boj\u0119 si\u0119, \u017ce b\u0119d\u0105 ci\u0119 sprawdza\u0107 przy wyje\u017adzie.<\/p>\n

Do bud\u017cetowego hotelu Firouzeh, w centralnym Teheranie wchodzi dwudziestokilkuletnia kobieta. Ubrana jest w niebieskie jeansy i fioletowy hid\u017cab zakrywaj\u0105cy jej z pewno\u015bci\u0105 nienagann\u0105 figur\u0119. Chusta maj\u0105ca na celu zakrycie jej ciemnych w\u0142os\u00f3w ledwo si\u0119 trzyma, gdzie\u015b na tyle jej g\u0142owy. Delikatny u\u015bmiech na jej pogodnej twarzy towarzyszy pewnemu u\u015bciskowi d\u0142oni. To Marjam \u2013 jedna z aktywistek kampanii One Million Signatures (Milion Podpis\u00f3w) na rzecz zniesienia dyskryminacyjnych praw wobec kobiet. \u201eMarek jaan (drogi). Witaj w Iranie!\u201d<\/p>\n

MarjamWychodzimy z hotelu w kierunku g\u0142\u00f3wnej ulicy. Marjam zatrzymuje prywatny samoch\u00f3d i chwil\u0119 negocjuje z kierowc\u0105. \u201eW Iranie ka\u017cdy samoch\u00f3d jest taks\u00f3wk\u0105\u201d \u2013 wyja\u015bnia widz\u0105c moj\u0105 zdziwion\u0105 min\u0119. Po chwili p\u0119dzimy przez opustosza\u0142\u0105 metropoli\u0119 w kierunku jednej z restauracji. Miasto jest jak wymar\u0142e z uwagi na dwutygodniowe obchody ira\u0144skiego nowego roku (1388). Tehera\u0144czycy masowo wyjechali w inne regiony kraju.<\/p>\n

W restauracji jeste\u015bmy tylko my i obs\u0142uga. Mam wra\u017cenie, \u017ce wyb\u00f3r lokalu nie by\u0142 przypadkowy. Po lunchu sk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 z drobiowego kebabu, ry\u017cu i sa\u0142atki zapijanego bezalkoholowym piwem, Marjam odpowiada na kilka pyta\u0144.<\/p>\n

Marek Lenarcik (ML): Jak si\u0119 czujesz jako kobieta \u017cyj\u0105ca w Iranie?<\/p>\n

Marjam Mirza (MM): Nie wiem czy pytasz odpowiedni\u0105 osob\u0119. Nie jestem przeci\u0119tn\u0105 kobiet\u0105, kt\u00f3rej \u017cyciowym celem jest wyj\u015b\u0107 za m\u0105\u017c i mie\u0107 dzieci. Mam zupe\u0142nie inne do\u015bwiadczenie obserwuj\u0105c obecn\u0105 sytuacj\u0119 w Iranie. Mo\u017ce za 30 lat spojrz\u0119 wstecz i powiem, \u017ce to by\u0142 bardzo wa\u017cny czas z punktu widzenia praw kobiet. Czasami jestem bardzo smutna i zdo\u0142owana, gdy my\u015bl\u0119 o naszej sytuacji, a czasami szcz\u0119\u015bliwa, \u017ce \u017cyj\u0119 w tych czasach, kiedy mog\u0119 tego wszystkiego do\u015bwiadczy\u0107.<\/p>\n

ML: Jak wiele kobiet w Iranie zdaje sobie spraw\u0119 ze swojego po\u0142o\u017cenia i jest z tego stanu niezadowolona?<\/p>\n

MarjamMM: Kobiety, kt\u00f3re partycypuj\u0105 w \u201eruchu kobiet\u201d nale\u017c\u0105 do mniejszo\u015bci, ale to rosn\u0105ca mniejszo\u015b\u0107. Jako aktywna cz\u0142onkini kampanii Milion Podpis\u00f3w, spotka\u0142em bardzo wiele kobiet niezadowolonych ze swojego po\u0142o\u017cenia. Kampania edukuje je na temat ich praw i daje im mo\u017cliwo\u015b\u0107 wypowiedzenia si\u0119. Mamy tak\u017ce milcz\u0105ca cz\u0119\u015b\u0107 spo\u0142ecze\u0144stwa, kt\u00f3ra nie bierze udzia\u0142u w \u017cadnych akcjach spo\u0142ecznych. Ale nie jestem pewna czy obecny system im odpowiada. Widzimy mn\u00f3stwo akcji takich jako samopodpalenia czy rosn\u0105c\u0105 ilo\u015b\u0107 zab\u00f3jstw m\u0119\u017c\u00f3w. To nie jest problem natury osobistej. To s\u0105 problemy natury spo\u0142ecznej i na tym poziomie powinny by\u0107 adresowane.<\/p>\n

ML: Jak oceniasz prawa kobiet w Iranie na tle innych kraj\u00f3w w regionie i na \u015bwiecie?<\/p>\n

MM: Nie mam zbyt obszernej wiedzy na temat innych kraj\u00f3w w tym zakresie, ale wierz\u0119 \u017ce ruch kobiet w Iranie jest bardziej aktywny. Jeste\u015bmy zdecydowanie w gorszej sytuacji ni\u017c kobiety w Turcji, ale zdecydowanie w lepszej ni\u017c kobiety w Afganistanie, Pakistanie czy Iraku. Prawo w krajach takich jak Zjednoczone Emiraty Arabskie czy Katar tak\u017ce s\u0105 dyskryminacyjne wobec kobiet i my\u015bl\u0119, \u017ce sytuacja tam jest gorsza ni\u017c u nas. Traktowanie kobiet jak obywateli drugiej kategorii w tych krajach jest cz\u0119\u015bci\u0105 ich kultury \u015blepo pod\u0105\u017canej przez spo\u0142ecze\u0144stwo.<\/p>\n

ML: Czy zasz\u0142y jakie\u015b zmiany na lepsze w zakresie praw kobiet w Iranie w ostatnich 20 latach?<\/p>\n

MM: Tak, oczywi\u015bcie. \u015awiadomo\u015b\u0107 kobiet zwi\u0119ksza si\u0119 z roku na rok. Policja i rz\u0105d s\u0105 \u0142agodniejsze ni\u017c w pierwszych latach po Islamskiej Rewolucji. Wtedy nie by\u0142o \u017cadnej elastyczno\u015bci, jedynie egzekucja za egzekucj\u0105. Dzisiaj oni czuj\u0105 si\u0119 bardziej odpowiedzialni wobec \u015bwiata. S\u0105 wi\u0119c \u0142agodniejsi, kontroluj\u0105 si\u0119 bardziej.<\/p>\n

ML: Czy kampania Milion Podpis\u00f3w osi\u0105gn\u0119\u0142a co\u015b poza u\u015bwiadomieniem rzeszy kobiet na temat przys\u0142uguj\u0105cych im praw?<\/p>\n

MM: Tak, podam ci kilka przyk\u0142ad\u00f3w. Prawa spadkowe uleg\u0142y zmianie. Kiedy\u015b kobieta dziedziczy\u0142a znacznie mniej ni\u017c m\u0119\u017cczyzna. Teraz kobiety dostaj\u0105 wi\u0119cej ni\u017c kiedy\u015b, cho\u0107 nadal nie tyle samo. Uda\u0142o nam si\u0119 nie dopu\u015bci\u0107 do uchwalenia prawa w parlamencie m\u00f3wi\u0105cego, \u017ce m\u0119\u017cczyzna nie potrzebuje zgody pierwszej \u017cony, aby o\u017ceni\u0107 si\u0119 ponownie. Teraz m\u0119\u017cczyzna, kt\u00f3ry chce mie\u0107 wi\u0119cej ni\u017c jedn\u0105 \u017con\u0119, potrzebuje takiej zgody.<\/p>\n

ML: Czy mo\u017cesz opowiedzie\u0107 mi o swoim areszcie?<\/p>\n

MarjamMM: Zosta\u0142y\u015bmy aresztowane za udzia\u0142 w pokojowej demonstracji przed wej\u015bciem do jednego z naszych s\u0105d\u00f3w rewolucyjnych. Zebra\u0142y\u015bmy si\u0119 tam, poniewa\u017c kilka naszych przyjaci\u00f3\u0142ek by\u0142o tam przetrzymywane. Policja religijna kaza\u0142a nam si\u0119 rozej\u015b\u0107, ale odm\u00f3wi\u0142y\u015bmy. P\u00f3\u0142 godziny p\u00f3\u017aniej przysz\u0142a kolejna grupa policjant\u00f3w i \u017co\u0142nierzy. Byli bardzo wysocy i dobrze zbudowani. Pr\u00f3bowali nas zepchn\u0105\u0107 na ulic\u0119, wi\u0119c usiad\u0142y\u015bmy na chodniku. Pierwsza grupa policjant\u00f3w wr\u00f3ci\u0142a i zagrodzi\u0142a nam drog\u0119 odwrotu. Druga grupa wyzywa\u0142a nas od prostytutek i innych. Potem zacz\u0119li nas bi\u0107. Niekt\u00f3re kobiety zosta\u0142y pobite ci\u0119\u017cko i potrzebowa\u0142y pomocy lekarskiej w areszcie. Ja dosta\u0142em w rami\u0119, ale niezbyt mocno. Moja przyjaci\u00f3\u0142ka straci\u0142a z\u0105b. Gdy nas bili, zacz\u0119\u0142am \u015bpiewa\u0107 pie\u015b\u0144 ruchu ira\u0144skich kobiet. Pozwoli\u0142o mi to opr\u00f3\u017cni\u0107 moje serce z ca\u0142ej z\u0142o\u015bci, jak\u0105 tam mia\u0142am. Aresztowali nas umieszczaj\u0105c 18 kobiet w jednym, policyjnym minibusie. Niekt\u00f3re kobiety mia\u0142y problemy z oddychaniem. M\u0142ody \u017co\u0142nierz, kt\u00f3ry by\u0142 kierowc\u0105, zachowywa\u0142 si\u0119 bardzo agresywnie i nie okazywa\u0142 \u017cadnego respektu, nawet wobec naszych starszych kobiet.<\/p>\n

Zabrali nas do jednego wi\u0119zienia, ale nie mieli tam wystarczaj\u0105co miejsca dla nas wszystkich. Wi\u0119c wzi\u0119li nas do drugiego dla prostytutek i narkoman\u00f3w. Zmusili nas, aby\u015bmy posprz\u0105ta\u0142y tam toalety. Nie mo\u017cesz sobie wyobrazi\u0107 jak one wygl\u0105da\u0142y! Odchody i wymiociny by\u0142y wsz\u0119dzie. Nie dobrze mi na wspomnienie o tym. My\u015bl\u0119, \u017ce oni chcieli nas poni\u017cy\u0107, pokaza\u0107 kto ma w\u0142adz\u0119.<\/p>\n

Kilka godzin p\u00f3\u017aniej powiedzieli, \u017ce jeste\u015bmy wolne. Zapakowali nas do samochod\u00f3w. My\u015bla\u0142am, \u017ce odwo\u017c\u0105 nas do dom\u00f3w, ale oni wzi\u0119li nas do wi\u0119zienia Evin. Nasze rodziny tam czeka\u0142y. Wysz\u0142am z samochodu i \u2026 (Marjam zaczyna p\u0142aka\u0107)\u2026 widzia\u0142am w t\u0142umie mojego ojca\u2026Przepraszam nie mog\u0119\u2026 On szuka\u0142 mnie, ale mnie nie widzia\u0142. Macha\u0142am do niego, \u017ceby wiedzia\u0142, \u017ce nic mi nie jest, ale on mnie nie widzia\u0142\u2026 By\u0142o mi tak smutno!<\/p>\n

ML: Jak wygl\u0105da\u0142o przes\u0142uchanie?<\/p>\n

Ira\u0144ska rodzinaMM: Przes\u0142uchiwali nas w wi\u0119zieniu. Policjant zakry\u0142 mi oczy i posadzi\u0142 twarz\u0105 do \u015bciany. Potem krzycza\u0142 na mnie. Powiedzia\u0142am mu, \u017ce nie odpowiem na \u017cadne pytania, bo nic nie widz\u0119, siedz\u0119 ty\u0142em do niego i nie lubi\u0119 jak si\u0119 na mnie krzyczy. Kompletnie zmieni\u0142 swoje nastawienie. Rozwi\u0105za\u0142 mi oczy i pozwoli\u0142 usi\u0105\u015b\u0107 przy stole. Poprosi\u0142am o mo\u017cliwo\u015b\u0107 zadzwonienia do rodziny, a on mi pozwoli\u0142. \u201eWi\u0119c \u2026 jeste\u015b feministk\u0105?\u201d \u2013 zapyta\u0142 tak, jakby to by\u0142o co\u015b obra\u017aliwego. \u201eTak i jestem z tego dumna\u201d \u2013 odpowiedzia\u0142am. Wypu\u015bcili mnie po czterech dniach bez stawiania jakichkolwiek zarzut\u00f3w.<\/p>\n

ML: Co znaczy dla ciebie wolno\u015b\u0107?<\/p>\n

MM: Pewnego dnia rozmawia\u0142am z moj\u0105 przyjaci\u00f3\u0142k\u0105, kt\u00f3ra jest dziennikark\u0105 w Belgii. Konkluzj\u0105 naszej rozmowy by\u0142o to, \u017ce jeste\u015bmy tak zaj\u0119te naszymi problemami w Iranie, \u017ce nie mamy nawet czasu zastanowi\u0107 si\u0119 g\u0142\u0119biej czym jest wolno\u015b\u0107. Powiedzia\u0142a, \u017ce Europejczycy maj\u0105 tyle wolno\u015bci by m\u00f3wi\u0107 i pisa\u0107 to, co chc\u0105, \u017ce ona nie wie o czym teraz powinna pisa\u0107. Czasem zastanawiam si\u0119 co my b\u0119dziemy robi\u0107, gdy osi\u0105gniemy nasze cele w zakresie praw kobiet! (\u015bmiech)<\/p>\n

ML: Czy mo\u017cesz poda\u0107 przyk\u0142ady kilku innych sytuacji, kt\u00f3re przydarzy\u0142y si\u0119 tobie lub twoim przyjaci\u00f3\u0142kom z powodu waszej dzia\u0142alno\u015bci?<\/p>\n

IrankiMM: Policyjne naloty w celu przeszukania na domy aktywistek sta\u0142y si\u0119 rutyn\u0105. Czasami dziewczyny s\u0105 tak\u017ce bite i aresztowane w trakcie tych akcji. Delaram Ali zosta\u0142a aresztowana za udzia\u0142 w pokojowej demonstracji. Zosta\u0142a skazana na dwa lata wi\u0119zienia, ale wyrok zosta\u0142 zawieszony. Zawieszony, ale nie anulowany. Delara wi\u0119c mo\u017ce zosta\u0107 wezwana do wi\u0119zienia w ka\u017cdej chwili. Alieh Eghdamdoust zosta\u0142a wtr\u0105cona do wi\u0119zienia w tym roku. Jej wyrok to trzy lata wi\u0119zienia. Jej przewinienie to tak\u017ce udzia\u0142 w demonstracji. Bardzo wiele kobiet z naszego ruchu zosta\u0142o uwi\u0119zionych lub dosta\u0142o kar\u0119 ch\u0142osty. Staramy si\u0119 u\u017cywa\u0107 tak\u017ce wi\u0119zie\u0144 do naszej pracy. Jest tam wiele kobiet, kt\u00f3re mo\u017cna u\u015bwiadamia\u0107 w zakresie ich praw. W \u015brodku czy na zewn\u0105trz, mamy mn\u00f3stwo roboty! (\u015bmiech)<\/p>\n

ML: Jak du\u017c\u0105 popularno\u015bci\u0105 cieszy si\u0119 wielo\u017ce\u0144stwo w Iranie?<\/p>\n

MM: Wielo\u017ce\u0144stwo nie jest zbyt popularne w du\u017cych miastach, ale jest nadal problemem w ma\u0142ych wioskach. Wierz\u0119, \u017ce nasze prawo powinno lepiej odzwierciedla\u0107 obecne czasy. Prawo powinno wyprzedza\u0107 kultur\u0119, a tymczasem nasze prawo jest daleko w tyle! Problem jest znacznie szerszy ni\u017c tylko kwestia wielo\u017ce\u0144stwa. Problem tkwi w kulturze, gdzie kobieta jest traktowana jak obywatel drugiej kategorii.<\/p>\n

ML: Co s\u0105dzisz o prawach szariatu?<\/p>\n

MM: Mamy islamskie prawa w Iranie, ale nie s\u0105dz\u0119, \u017ceby to by\u0142 wielki problem. Ira\u0144czycy s\u0105 szyitami, a szyicka odmiana islamu m\u00f3wi, \u017ce wszystkie prawa opr\u00f3cz g\u0142\u00f3wnych praw religijnych mog\u0105 by\u0107 zmienione. Obserwowali\u015bmy jak te prawa si\u0119 zmieniaj\u0105 si\u0119 nawet w wielu sunnickich krajach od Maroka po Malezj\u0119. Oni zmienili swoje prawa tak, \u017ce nie s\u0105 ju\u017c dyskryminacyjne.<\/p>\n

ML: A co z karami w prawie szariatu? Co z kamieniowaniem?<\/p>\n

Wagon tylko dla kobietMM: Mamy kamieniowanie w Iranie, mimo, \u017ce rz\u0105d pr\u00f3buje tu ukry\u0107. Prawdopodobnie jest to oko\u0142o 10 egzekucji rocznie, ale s\u0105 to egzekucje publiczne. Tyczy si\u0119 to zar\u00f3wno kobiet jak i m\u0119\u017cczyzn, ale tak\u017ce i tutaj mamy problem z r\u00f3wno\u015bci\u0105. Kamieniowanie ma swoje zasady. Je\u015bli dasz rad\u0119 uciec, gdy rzucane s\u0105 kamienie to jeste\u015b wolny i niewinny. Problem polega na tym, \u017ce przed rozpocz\u0119ciem egzekucji kobiety zakopywane s\u0105 w ziemi po szyj\u0119, co uniemo\u017cliwia im ucieczk\u0119. M\u0119\u017cczy\u017ani zakopywani s\u0105 jedynie do pasa z r\u0119koma na zewn\u0105trz. M\u0119\u017cczy\u017ani nie tylko s\u0105 fizycznie silniejsi, ale maj\u0105 tak\u017ce u\u0142atwion\u0105 ucieczk\u0119!<\/p>\n

Po wywiadzie opuszczamy restauracj\u0119 i idziemy do akademickiej ksi\u0119garni po przeciwnej stronie ulicy. Marjam przegl\u0105da ksi\u0105\u017cki o prawach kobiet przez kilka minut. \u201eWiesz, gdy Mahmud Ahmedine\u017cad zosta\u0142 prezydentem, kaza\u0142 zamkn\u0105\u0107 kawiarnie znajduj\u0105ce si\u0119 w niekt\u00f3rych ksi\u0119garniach. Boi si\u0119, \u017ce m\u0142odzi, wykszta\u0142ceni ludzie b\u0119d\u0105 tam spiskowa\u0107 przeciwko niemu. Wybory s\u0105 tu\u017c za rogiem. Mam nadziej\u0119, \u017ce kawiarnie b\u0119d\u0105 zn\u00f3w otwarte\u2026\u201d \u2013 m\u00f3wi.\n<\/p>\n

\"Marek<\/a>

Marek Lenarcik<\/p><\/div>\n

\n

\nAutor jest dziennikarzem wsp\u00f3\u0142pracuj\u0105cym m.in. z The Washington Times (USA), BBC Radio Ulster (Irlandia P\u00f3\u0142nocna), RTE Radio 1 (Republika Irlandii) i magazynem Playboy (Polska). Uko\u0144czy\u0142 politologi\u0119 w Szkole Wy\u017cszej Psychologii Spo\u0142ecznej w Warszawie. Obecnie studiuje International Peace Studies na Trinity College w Dublinie. Dwa blogi autora mo\u017cna znale\u017ac tutaj: http:\/\/mareklenarcik.pl ; http:\/\/lenarcik.com”<\/p>\n

\"dziennikarstwo_obywatelskie\"<\/a><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Wpisa\u0142: Marek Lenarcik Marjam- Marjam, opowiedz mi o areszcie i przes\u0142uchaniu, prosz\u0119. – Dobrze, ale wy\u0142\u0105cz dyktafon. To nie z uwagi na mnie, a na ciebie. Boj\u0119 si\u0119, \u017ce b\u0119d\u0105 ci\u0119 sprawdza\u0107 przy wyje\u017adzie. Do…<\/p>\n","protected":false},"author":8,"featured_media":0,"parent":1075,"menu_order":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","template":"","meta":{"footnotes":""},"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/1089"}],"collection":[{"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages"}],"about":[{"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/types\/page"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/users\/8"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1089"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/1089\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1092,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/1089\/revisions\/1092"}],"up":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/pages\/1075"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/emiddle-east.com\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1089"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}